A convocatorio queda establecida no PDF que se pode descargar desde esta ligazón. Desde leste outra ligazónpode descargarse un PDF con imaxes que explican os dous tipos de proxectos (curtametraxes e teatro musical) e os talleres que permiten desenvolver as competencias e habilidades que requiren os proxectos. A posta en marcha deste campus foi un dos acordos adoptados polos a quince expertos de cinco países europeos, liderados polo Dr. Ángel Carredo, que se reuniron en Santiago de Compostela o 3 e o 4 de abril para poñer en marcha a estrutura e a organización do proxecto Erasmus+ EDUCO2Health. Trátase dun dos 10 proxectos de España que recibiu o máximo financiamento que outorga a Unión Europea para proxectos intersectoriales de innovación educativa escolar que se inician este curso.

No campus formarase aos estudantes que se integrarán na produtora do documental do novo proxecto e iniciarase a gravación do mesmo. Este documental estará realizado por e para estudantes de secundaria e os seus contidos explotaranse nas aulas a través dun libro de texto, dunha guía didáctica e de materiais metodolóxicos de alfabetización cinematográfica documental e de ciencia escolar experimental, coa obtención de propostas de divulgación científica a desenvolver nos centros de divulgación Domus de Museos Científicos da Coruña e de Fábrica, Centro Ciencia Viva da Universidade de Aveiro.

O proxecto supón o avance da plataforma programa Climántica cara ás relacións do cambio climático coa xenética e a saúde. Acompañan á USC, e á divulgación científica dos Museos Científicos de Aveiro e A Coruña, o grupo de investigación en Cinema da Universidade de Bolonia de Italia, a Estación de Bioloxía Mariña da universidade romanesa de Iasi, o centro de bacharelato especializado en Ciencias Liceo XXVI da cidade polaca de Lodz e o Bacharelato de Artes do IES Bernardino de Escalante de Cantabria.

• Comentar

A obra de teatro musical é unha creación do profesor Carlos Maquieira en colaboración coa actriz Irene Maquieira e leva por título “Tragedia”. Na parte musical da obra incluíronse tres cancións da cantante galega Sés, quen se desprazou a Aveiro para levar a dimensión musical de canto. Esta recoñecida cantante galega, dende a súa faceta intelectual de licenciada en Antropoloxía social e cultural, impartiu tamén unha conferencia plenaria titulada “Se teórica é a causa, prácticas son as consecuencias.

O liderado dos 10 equipos de traballo correspóndelle a mozas e mozos que cando eran escolares asistiron e destacaron en varios campus internacionais que Climántica organiza nos inicios de curso. Os estudantes que destacan durante os campus e teñen interese en pasar a coordinadores de equipos, ao finalizar segundo de bacharelato fórmanse para ser coordinadores de equipos nos cursos seguintes.

Durante o desenvolvemento do campus os docentes acompañantes asistiron a un seminario docente sobre novas formas de aprender e ensinar o cambio climático no que analizaron os contidos, metodoloxías e resultados que foi deixando o desenvolvemento do campus. Este seminario está homologado con 24 horas de formación permanente do profesorado polo Ministerio de Educación e Formación Profesional.

O último día presentáronse os sete produtos audiovisuais e representouse o musical no auditorio po Pazo de congresos municipal de Aveiro, onde tamén foi inaugurado o campus polo Alcalde de Aveiro,  polo Vicerreitor da Universidade de Aveiro e polos directores de Fábrica Ciencia Viva e de Climántic.

Os produtos presentáronse por este orde: 

1.         Curtametraxe cinematográfica “Cortad las cuerdas”. Coordinada por Aitor Alonso. Esta curta destapa como nosas accións cotiás alimentan o cambio climático sen que nos deamos conta. Desde o uso excesivo de plásticos ata a dependencia de combustibles fósiles, exploramos como a inercia do sistema lévanos por un camiño insostible. A través de exemplos impactantes exponse a urxencia de tomar medidas individuais e colectivas para reverter esta tendencia destrutiva e construír un futuro máis sostible para o noso planeta.

      

 2.         Curtametraxe cinematográfica “Reflexión”. Coordinada María Arufe. A súa trama expresa como a medida que pasan os seus días a protagonista vai recibindo sinais sobre a crise ambiental que a levan a reformularse o seu estilo de vida. Pero tamén descobre que non todo esta en a palma da súa man..

     

 3.         Curtametraxe cinematográfica “Nuestro futuro en corto”. Coordinada por Noemi Castilló. Trátase dunha recompilación de curtos moi breves nos que se reflicten diversos problemas causados polo cambio climático ou que poderiamos vivir nun futuro non moi afastado. 

     

4.         Curtametraxe cinematográfica “Antipollutor-3000”. Coordinada por Manuel García. Contextualízase nun universo utópico, no que un artiluxio máxico denominado Antipollutor-3000 elimina sen esforzo os gases contaminantes da atmosfera. Este aparato, xunto coa concienciación global da poboación, acaba co cambio climático. A protagonista atopará na realidade unha escena moi distinta.

     

5.         Curtametraxe cinematográfica “Climavisión” Coordinada por Xaquín Tarrío A través do uso dunhas misteriosas lentes que aparecen na súa porta, a protagonista Sara empezará a reflexionar sobre as causas e consecuencias das accións da súa día a día.

    

 6.         Curtametraxe cinematográfica “La ropa que vestimos, el planeta que destruimos” Coordinada por Noelia Suárez. As redes sociais teñen cada vez máis influencia sobre o noso hábito de consumo de fast fashion. Neste vídeo exponse o impacto das nosas compras tanto a nivel social como ambiental, reflexionando sobre o cambio climático.  

 

A última curtametraxe que se proxectou recolle un proxecto STEM sobre a construción por parte dos estudantes dun satélite de predición do cambio climático e do análises do seu funcionamento

. 

 A súa coordinadora, a enxeñeira aeroespacial Úrsula Martínez Álvarez, que se incorporou a Climántica con 13 anos e trasladou a este produto o  contido da súa tese de doutoramento que ten previsto defender en febreiro. Co título “Observando la Tierra” expresa como un grupo de estudantes mostran a importancia da información obtida por medio de satélites de observación terrestre para o diagnóstico do cambio climático. No papel de científicos e reportreos, explícannos máis acerca destes importantes satélites.

A presentación dos produtos rematou coa representación do musical “Tragedia” rematando con un bis da canción “Canto Aquí, Canto na Habana” na que a súa autora, a cantante Sés, que estivo formando aos estudantes durante o campus, subiu ao escenario para cantar con eles.

 

• Comentar

• Comentar

Esta agrupación escolar formado no seo de Climántica resultou seleccionada de nº 6 pola Resolución do 12 de outubro de 2022 e o día 27 de decembro obtendo a máxima unha financiación do Ministerio de Educación e Formación Profesional de 36.000 euros, o máximo que lle pode corresponder a un agrupamento de 4 socios peninsulares.

Ese mesmo día pola tarde celebrouse a charla o titulada Xenes e Ambiente impartida polo Dr. Ángel Carracedo, Director do Centro Nacional do Xenotipado e da Fundación Pública Galega de Medicina Xenómica.

O día 28 visitouse o laboratorio da Cofradía de Mariscadores de Noia para analizar a xestión do marisqueo dos bivalvos, visitouse o criadeiro de bivalvos e navegouse nun veleiro de principios do século XX para estudar o ecosistema servizo do marisqueo de bivalvos onde as pradarías mariñas de Zostera teñen un papel ecolóxico relevante.

O día 29 visitáronse os museos científicos de A Coruña e alí gravouse un dos dous curtametraxes, relacionando unha selección dos 13 modelos de ADN do Museo Domus coa distribución e adaptación de diferentes especies do Acuario Finisterrae.

O día 30 visitouse o límite superior da influencia das mareas no río Tambre, coincidindo coa subida de marea para observar este fenómeno nese lugar. Analizouse a importancia da produción de electricidade nas centrais Tambre I e Tambre II constridas na segunda década do século pasado a primeira e no inicio da década dos 70 a segunda. Interpretouse as consecuencias ecolóxicas destas dúas intervencións sobre os ecosistemas servizo a estudar. Tamén se analizou a perda da superficie do bosque autóctono coñecido como fraga pola erosión da ladeira debida a incendios e pola invasión de especies autóctonas como eucaliptos e acacias. A actividade do día 30 continuou pola tarde no Museo da Biodiversidade da Universidade de Santiago de Compostela, onde os estudantes ilustraron as especies propias do ecosistema a estudar en Galicia. Unha vez realizadas  as ilustracións, intercambiáronas e cada un buscou unha especie ilustrada por outra persoa. En paralelo, a produtora escolar que traballou sobre a Zostera iniciou a gravación da súa curtametraxe que pola tarde continuaron no banco de marisqueo de Testal.

O día 31 fixéronse tres obradoiros no IES Virxe do Mar. Un deses obradoiros consistiu na formación para editar as curtametraxes que seguiría en Cantabria. Ese taller impartiuno María Arufe, ex – alumna do IES Virxe do Mar, graduada en Comunicación Audiovisual e membro do equipo Climántica. Nel participaron os estudantes de Galicia e Cantabria implicados nas dúas curtametraxes das actividades no Norte.

Outro taller, desenvolto en paralelo co de edición, consistiu na continuación da ilustración, coloreando con acuarelas as ilustracións desenvoltas a nivel de boceto no Museo da Biodiversidade o día anterior,  e na ilustración doutras dos mesmos ecosistemas. Estas ilustracións fixéronse para integralas na performance musical a desenvolver en Laredo o día 5 de abril, como final das actividades no Norte. O obradoiro dirixiuno a bióloga e ilustradora da natureza Sarela Lorenzo.

As actividades do día 31 remataron pola tarde con un taller de canto e expresión corporal da que se extraeu unha canción para a curtametraxe sobre a Zostera. Estas interpretacións, dirixidas polos profesores do IES Virxe do Mar Fernando Vigo e Eva Núñez, actuaron como festa final de peche da estancia en Galicia.

O día 1 os estudantes viaxaron a Laredo para rematar as actividades nos ecosistemas servizo das pradarías de Zostera. Ese día visitaron a cidade de Laredo, podendo visualizar o porto e os cambios históricos na súa localización debido a cambios no nivel do mar.

O día 2 de abril iniciaron as actividade na cidade romana Domus Julióbriga para analizar as condicións climáticas. Alí puideron visualizar a organización das plantas dos edificios para facer fronte as condicións climáticas da rexión. Fíxose fincapé en cómo se organizaban os edificios para evitar as perdas de calor.

Tamén se analizou a forma de vida nunha casa romana da época e as súas características arquitectónicas particulares derivadas do clima da rexión.

Foto Interpretación de la arquitectura y forma de vida de Julióbriga O grupo durante a visita dividiuse en dous. Mentres un analizaba a cidade e a forma de vida nesta cidade romana, o outro desenvolveu un obradoiro para integrar na performance final.

Ese mesmo día, pola tarde, o grupo fixo un itinerario con Naturea Cantabria para analizar as condicións naturais e climáticas da zona de Campo.

No itinerario fíxose un estudo do ecosistema do Hayedo de Guariza e a importancia ecolóxica en relación ás condicións xeolóxicas, xeomorfolóxicas e climáticas da rexión.

O itinerario rematou co nacemento do Ebro intertendo alí a importancia do desxeo nas montañas da zona de Campo, a participación da vexetación analizada e relacionouse a cor da auga cos acuíferos e natureza caliza da rocha.

As actividades do día 3 de abril desenvolvéronse en Santoña. Alí os estudantes visitaron unha conserveira e comprobaron como se procedía co enlatado das anchoas. Logo desprazáronse cara o paseo marítimo para facer o resto de actividades na cidade.

A primeira actividade en Santoña consistiu en analizar o ocupación integral do territorio nas localidades de Laredo e Santoña e a desembocadora do río Ansón e a súa relación coas marismas.

Esta actividade tivo continuidade coa unha ruta marítima para analizar con máis detalle a análise dende o punto elevado no terreo de Santoña. Nesta navagación fíxose tamén unha análise da importancia histórica de Santoña nas expedicións de ultramar.

Pola tarde as actividades centráronse nas marismas de Santoña, un ecosistema no que as pradarías de Zostera son relevantes. Alí analizouse os impactos ambientais derivadas da ganancia de territorio ao mar para cultivos. Pudo visualizarse como se están a eliminar progresivamente as barreiras para que o ecosistema mellore o seu funcionamento.

As actividades do día 4 de abril centráronse en Santander. Iniciouse a xornada visitando o casco histórico situando a zona reconstruida polo incendio analizando as circunstancias meteorolóxicas de forte temporal con ventos do sureste, frecuentes na cidade, neste caso con velocidades que puderon aproximarse aos 180 Km/h sumado á catástrofe desencadeante, a explosión do barco de vapor Cabo Machichaco. Alí visualizáronse os poucos edificios que se conservaron e toda a zona reconstruida nunha época de pobreza pola postguerra e a guerra mundial. Esa análise fíxose tamén sobre a catedral, analizando a parte conservada e a reconstruida.

A continuación procedeuse a realizar un paseo ao longo da Bahía de Santander analizando a importancia do maior estuario da costa norte de España. Analizouse a importancia da deriva litoral na súa configuración e a súa ubicación estratéxica que motiva que ao seu redor se concentre na actualidade a metade da poboación da rexión, reflexionando sobre a elevada presión antrópica.

As actividades en Santander remataron no Museo Marítimo e no seu Acuario. Alí analizáronse no acuario as especies desa rexión e reflexionouse sobre as coincidencias coas do Acuario Finisterrae de A Coruña. Tamén se estudaron as actividades pesqueiras e marisqueiras da rexión e comparáronse coas estudadas en Galicia.

O día 5 de abril remataron as actividades coa presentación das curtametraxes e performance Sostenarte na Casa de Cultura de Laredo.

Quedan por desenvolverse para o curso 2023-2024 as actividades vinculadas ás pradarías de Posidonia na illa de Tabarca no Mediterráneo, coordinado polo IES Xisto Marco de Elche e a transición das pradarías do Atlántico ao Mediterráneo no Parque Nacional de Doñana coordinadas polo IES Averroes de Córdoba. Alí analizarase a situación do Guadalquivir dende o seu paso por Córdoba á formación das marismas de Doñana.  

• Comentar

  

 

Desde a representación de abril de 2022 os autores *Úrsula Martínez Álvarez e Francisco Rodríguez Crujeiras seguiron de preto o traballo da súa colaboradora Noemí Castelo, na creación de Noemí do guión literario da transferencia do musical á película Cinema Climantopía. De sta forma os enxeñeiros Úrsula Martínez e Francisco Rodríguez, conseguindo a versión definitiva representada na gala final do campus CLMNTK22- e-InnoEduCO2. 

 

Nesta adaptación Úrsula e Francisco preocupáronse de mellorar os seguintes aspectos no paso da versión beta de abril a esta definitiva:  

1)        Coidado especial na sonorización da banda para recoller a banda sonora da película. Neste traballo tivo un protagonismo especial o director da banda e autor dos arranxos musicais, o profesor de saxofón e clarinete Jose Rodríguez García.  

  2)        Incorporar novos contidos de cambio climático aproveitando a participación de países que non participaron en abril de 2022, como foi o caso do risco de incremento de fenómenos extremos en Panamá e do problema da elevada pegada hídrica do téxtil en Marrocos.

  

  3)        Xeración dun novo proxecto para reforzar o canto, tendo en conta que o tempo dedicado ao canto desde de talleres de hora e media diaria en abril evidenciouse insuficiente.    

  4)        Procura de escenografía máis flexible para proxectar en auditorios escolares e académicos improvisados para teatro, como foi o caso do auditorio do Reitorado nesta representación da versión definitiva.     

    5)        Xeración de contextos de diposición grupal máis cinematográficos que requiren de novas disposicións máis acordes co guión da película como as que requiren sentar no escenario.

      

    6)        Incorporación de novas escenas que requiren a adaptación da película como a do Voley praia que permite visualizar e reflexionar sobre os incendios de Monte Pindo.

      

  7)        Coordinación dos proxectos de banda, teatro e escenografía para conseguir o reforzo mutuo dos tres ámbitos de artes escénicas en escenas crave como a dos incendios de Galicia.   

    

  8)        Incorporación de persoas maiores que van ser intérpretes na película porque o cinema non permite a interpretación de papeis de persoas maiores por parte de escolares, como é o caso da escena das anciás galegas conversando cos estudantes sobre os eucaliptos e os incendios.         

  9)        Adestramento das necesidades de caracterización na película mediante o novo taller de vestiario, salón de peiteado e maquillaxe.

  

  10)      Opcións de integración de estudantes que non saben español como os papeis de auxiliares de voo para as estudantes de Europa do Leste.  

  11)      Mellora das interpretacións valoradas en abril como carentes de xesticulación para incorporar esa aspecto da interpretación.

   

    12)      Coordinación da danza coa banda e co teatro para evitar as dificultades de conexión atopada na versión beta de abril.

     

    

• Comentar

Este equipo de cinco novos titulados superiores na o ámbito audiovisual constituíuse no marco do proxecto financiado pola Unión Europea de innovación educativa EduCinema Clima Tour Action (www.educinema-cta.org), que quedou en primeiro lugar en España na liña extraordinaria de innovación educativa sobre creatividade para superar barreiras educativas derivadas da COVID -19.

A produtora xuvenil adestrouse coas actividades do campus do outro proxecto que, para o mesmo bienio 2021-2023 e o mesmo sector escolar, tamén quedou en primeiro lugar, e-InnoEduCO2, da modelidad de innovación en tecnoloxías. Este campus celebrouse nas instalacións de Fábrica Centro Ciencia Viva de Aveiro entre o 31 de agosto e 4 de setembro. Tivo 182 participantes de tres países de América Latina (México da rexión do Norte, Panamá da rexión centro e Perú da rexión Sur), África representada por Marrocos, Europa do Leste (Polonia e Romanía) e Europa do Sur (España e Portugal). Deste grupo de participantes, 100 desprazáronse a Galicia para participar na gravación da película con alumnos de Polonia, Romanía, Portugal, México, Perú e as comunidades autónomas de Andalucía, Galicia e Comunidade Valenciana.

A primeira escena da película sitúase no IES Poeta Añón e gravouse o día 6 de setembro. Nela intervén o Director do SEPIE, Alfonso Gentil Álvarez Ossorio, facendo dese mesmo cargo e entregando os premios a finalistas por traballos bilatarales entre dous países durante o confinamento. O terceiro premio correspondeu ao tándem Portugal – España, o segundo ao par Romanía – Perú e o primeiro a Polonia - México. O primeiro premio obtén medios para visitar unha cidade de cada continente e inspirarse alí para realizar un documental colaborativo que leve os contidos premiados polo traballo desenvolvido durante o confinamento a un documental gravado xa na etapa postpandemia. 

 

Desprazaranse a Lisboa despois de pensar sobre o cambio climático no Polo norte vendo as focas do acuario da Coruña, que foi a primeira escena que se gravou en Galicia. Ao chegar a Lisboa diríxense ao Oceanario para visualizar o Pingüinario e reflexionar sobre o cambio climático no Polo sur. En Lisboa atópanse a estudantes canarios que están a buscar nas capitais europeas estudantes que presenten documentais escolares sobre cambio climático para un cume xuvenil que organizarán en abril en Gran Canaria. Durante o encontro dos polacos cos canarios, os premiados europeos chaman por whatsapp aos seus colegas de México e deciden que o seu documental irá sobre a orixe das emisións en Europa desde o uso actual dese combustible fósil en Polonia, para abordar os problemas das emisións en Ciudad de México. A película finalizará en abril en Canarias co cume na que o documental mexicano polaco resultará o gañador.

Os incendios, tema central de Galicia, abórdanse nas escenas de Broña e do Ézaro.

Os estudantes abordan en Galicia o problema dos incendios e o seu aumento de riscos no contexto actual e escenarios futuros do cambio climático. Para iso entrevistan a dúas anciás mariscadoras á beira dos eucaliptos de Broña e infórmanos do problema dos incendios en Galicia e dos riscos que para eles supoñen os eucaliptos e o cambio climático.

Posteriormente viaxan ao Ézaro para participar no campionato mundial de Voley praia EDUCINEMA que gaña España no afinal que disputa con Perú, despois de eliminar nos cruzamentos europeos a Portugal primeiro e a Polonia despois.

Alí os estudantes, durante os partidos, visualizan os esqueletos de piñeiros e eucaliptos queimados en Monte Pindo no 2013 e chámalles tamén a atención a pedrosidad do terreo, pola relación que poida ter cos incendios. Por iso deciden aproveitar a audiencia que lles dá o Presidente da Asociación Monte, para ensinarlles a Fervenza do Ézaro e a súa contorna, para pedirlle unha entrevista que permitan levar o contido á reportaxe que gañará o certame de documentais da UNESCO de Canarias.  

Están a producirse materiais didácticos sobre a película que se distribuirá todos os institutos de España e a varios países

Sobre os contidos da película están a desenvolverse materiais didácticos. A película e os seus materiais didáctiso enviaranse a todos os institutos de España e a varios centros educativos de América Latina, Europa e centros españois en África. 

• Comentar

A Universidade de Santiago de Compostela e a Universidade de Aveiro, atendendo á tarefa compartida de desenvolver o congreso virtual internacional para seleccionar aos estudantes participantes no campus de setembro do proxecto Erasmus+ e-InnoEduCO2, convocan o Quinto Campus CLMNTK en Fábrica Centro Ciencia Viva de Aveiro orientado cara ao enfoque e-InnoEduCO2.

Acceso á convocatoria en PDF

Esta convocatoria está asociada a un Seminario de Docencia sobre os contidos do campus ao que se incorporará o profesorado que acompañe ao alumnado ao campus. Este seminario está homologado con 28 formación do profesorado polo Ministerio de Educación e Formación Profesional mediante o seu convenio coa AEPECT para a formación do profesorado.

Á espera da incorporación doutras autoridades académicas, confírmase no momento da presente convocatoria para a participación nesta edición de dúas autoridades en materia de divulgación científica:

María Martinón, directora do Centro Nacional de Investigación sobre a Evolución Humana (CENIEH) e catedrática honoraria do Departamento de Antropoloxía do University College Lo. Traerá as súas achegas ao proxecto Climántica baixo o enfoque "Homínido emigrante: clima, barreiras e camiños" que se pode ver neste vídeo dunha conferencia súa sobre o proxecto hai 12 anos e orientaraos cara aos contidos da súa nova obra, editada por Ediciones Destino e titulada ‘Homo imperfectus: Por que seguimos enfermando a pesar da evolución?’.

En varias sesións abordará a transposición didáctica dos contidos do seu último traballo, buscando respostas que vinculen os cambios ambientais coa nosa saúde a través da relación entre o medio ambiente e as enfermidades, especialmente os cambios climáticos que nos trouxeron aquí como especie, e coa explicación ao feito de que a selección natural que experimentamos non elimina a enfermidade.

Joaquín Araujo, é un naturalista español e autor de numerosos libros. Columnista habitual dos principais xornais de España, tamén traballa como director, produtor, guionista e presentador de series de televisión e documentais. É presidente do Proxecto Gran Simio en España. Foi colaborador de Félix Rodríguez de la Fuente, en obras escritas e no programa "El Hombre y la Tierra", durante a década de 1970. En 1991 o seu traballo foi recoñecido co Premio GLOBAL 500 da ONU. Tamén gañou o Premio Ondas Mediterraneas de Divulgación e Sensibilización 2004 e o Premio Fundación BBVA á Difusión do Coñecemento e Sensibilización na Conservación da Biodiversidade en 2006. Académico da Real Academia das Letras e das Artes de Estremadura. Neste seminario abordará, desde o seu profundo coñecemento do mundo natural e rural, como achegar evidencias do cambio climático ás escolas e aos cidadáns nos cambios no comportamento e distribución das especies baixo o título ‘Evidencia do cambio climático para escolares e cidadáns'. 

Fernando Valladares. Doutor en Ciencias Biolóxicas pola Universidade Complutense de Madrid e profesor de investigación do CSIC, onde dirixe o grupo de Ecoloxía e Cambio Global no Museo Nacional de Ciencias Naturais. É ademais profesor asociado da Universidade Rey Juan Carlos de Madrid. Publicou máis de 450 artigos científicos e libros en ecoloxía e bioloxía vexetal sendo un científico altamente citado na área de Ecoloxía e Medio Ambiente (atópase desde 2016 entre o 1% de científicos máis citados do mundo cun índice  H de 85). É actualmente vicepresidente da Sociedade Ibérica de Ecoloxía. A súa investigación centrouse nos impactos do cambio global nos ecosistemas terrestres e nos mecanismos de tolerancia e supervivencia a condicións ambientais extremas. Contribúe semanalmente en numerosos medios de comunicación, realiza diariamente unha activa divulgación científica directa nas súas canles de “A saúde da Humanidade”.

• Comentar

• Comentar

Desta forma esta plataforma proxecto programa multisectorial que sitúa ás universidades nunha ponte pedagóxica entre a Escola e a Sociedade orientou os obxectivos deste campus na dirección de desenvolvese a creatividade para superar as barreiras pedagóxicas derivadas da COVID-19.

A emoción estivo presente desde a primeira xornada, na que a chegada dos centros participantes, procedentes de catro países – España, Portugal, Polonia e Brasil –, supoñía recuperar esa pequena parcela de aprendizaxe, innovación e convivencia que a pandemia nos había arrebatado nos anos anteriores. Aínda que os grupos de traballo xa tiveron ocasión de coñecerse ao longo da primeira xornada, a convivencia máis intensa iniciouse pola primeira noite, coa cea das nacionalidades do primeiro día.

Ese encontro entre culturas foise acentuando coa última actividade da xornada, no xa tradicional Festival das  Nacionalides. Alí os diferentes países e comunidades autónomas presentaron a súa cultura mediante xogos, bailes e cancións.

A integración colectiva do grupo reforzouse ao día seguinte, ao dedicar a mañá do domingo 14 de abril a actividades na praia de  Praia de Mira. Alí fixéronse dinámicas de grupo, xogos e competicións de volei praia e fútbol .

Esta edición foi dobremente especial, non só pola alegría lóxica do reencontro, senón tamén polo significativo do calendario, porque permitiu integrar a creatividade dos mozos na liña da produción didáctica do proxecto  EDUCINEMA de cuxa coordinación xeral encárgase a Universidade de Santiago Compostela, mentres que a  Universidade de Aveiro coordina a produción da película por parte da produtora de escolares do proxecto, cuxas competencias se desenvolveron con este evento.

Ás reunións telemáticas, seminarios en liña e proxectos dixitais desenvoltos nos meses precedentes sucedéronlles os talleres presenciais, visitas guiadas, ensaios e unha formación innovadora centrada na capacitación do alumnado para xerar produtos  escenográficos e audiovisuais para sensibilizar fronte  ao cambio climático.

Aínda que a choiva non quixo perderse o reencontro, celebrado entre os días 9 e 13 de abril, os grupos de traballo asistiron a charlas  TEDx sobre a comunicación da ciencia e a talleres de construción de relatos, canto, danza e improvisación teatral e musical, artes plásticas,  holografia, robótica, foto, vídeo e redes sociais, nun programa formativo que combina arte, ciencia e técnica para concienciar á poboación sobre a emerxencia climática.

Ademais, os asistentes ao campus puideron gozar do espectáculo “O Show da Ciencia”, a cargo do persoal de Fábrica, da cidade de Aveiro e os seus arredores – Costa  Nova, Faro dá Barra,  Murtosa e  Praia dá Mira – e dos xa tradicionais cea e festival das nacións.

Este campus supuxo a posta en práctica das metodoloxías do proxecto europeo  EDUCINEMA Clima Tour  Action  (www.educinema-cta.org/) e o ensaio e posta en escena da obra de teatro  musical titulado “A Volta ao Clima en 10 Escenas” que integra escenas de Galicia, Polonia, Lisboa e Canarias, onde están as escolas socias e asociadas do proxecto. Este musical inspirarán as  escnas da película de cinema musical do proxecto. Os estudantes desenvolveron sete proxectos para xerar dous tipos de produtos de sensibilización da poboación xeral, esta vez centrados no proxecto europeo  EDUCINEMA Clima Tour  Action, derivado do marco  metológico e contidos de  Climántica. Trátase do proxecto Erasmus+ que quedou como máis valorado dos que se presentaron en España na liña extraordinaria de innovación educativa para superar barreiras pedagóxicas derivadas da Covid-19 na modalidade de creatividade de Erasmus + (KA227) para o bienio 2021-2023. Todos os centros educativos participantes neste campus son socios ou centros escolares piloto deste Erasmus+. A gala de Fin de campus de presentación de curtametraxes e representación do musical que orienta a produción da película.

O musical escenificouse o mércores 13 de abril de 2022 no Auditorio Aveiro  Expo. A súa inauguración oficial correu a cargo do  Vice- Presidente da Cámara Municipal de Aveiro,  Rogério Paulo dous Santos Carlos,o Director de Fábrica Centro de Ciencia Viva da Universidade de Aveiro, Pedro Pombo e por director de  Climántica, Francisco  Sóñora. A gala constou de dous partes. A primeira consistiu no Certame das curtametraxes creadas no campus mediante  proyecetos para desenvolver a competencia en alfabetización científica. A segunda consistiu na representación da obra de teatro musical “A Volta ao Clima en 10 Escenas” adaptada para o proxecto  EDUCINEMA. O evento completo poderase seguir desde esta ligazón,

As seis curtametraxes creados no campus no campus están orientados a conseguir o avance na alfabetización cinematográfica que demanda  EDUCINEMA Clima Tour  Action. O seu argumento oriéntase a sensibilizar á poboación sobre a problemática do cambio climático. Eses seis proxectos obtiveron a formación técnica e competencial desde os seguintes talleres:

1)         Taller de relato. Redacción cinematográfica para elaborar os guións das curtametraxes.

 

2)         Taller de robótica. Recursos futuristas e de realidade aumentada para a súa utilización nos curtametraxes

3)         Taller de fotografía e vídeo: Creacións experimentais e artísticas para xerar contidos sobre o campus

4)         Taller de habilidades para a montaxe das distintas curtametraxes e creación de contidos

5)         Taller de redes sociais para a difusión das ideas e dos produtos, cunha dimensión transversal co musical, para promover tamén a súa difusión

Os seis curtametraxes poden visualizarse a continuación aparecen identificados polo título acompañado dunha  sinópsis do seu argumento:

Curtametraxe 1: “Regreso ao pasado”. Desde un futuro non tan afastado, o protagonista da presente curtametraxe fainos reflexionar sobre todas aquelas medidas non tomadas, que no seu momento puideron parecer insignificantes, pero cuxas consecuencias futuras poden cambialo todo. Por sorte, o 2050 non chegou aínda.

 

Curtametraxe  2: “Onde imos?” Un dos problemas do cambio  climatico son as alteracións repentinas do clima en varias partes do planeta, ocasionando fortes inundacións e  sequias, as cales afectan á biodiversidade e ao cultivo da zona. Como consecuencia, moitas persoas víronse obrigadas a fuxir das súas casas porque a súa situación é insostible. Son os chamados refuxiados climáticos. Neste curto nárrase a historia de tres grupos que deben abandonar o seu país debido a  catastrofes ambientais e como xuntas e xuntos buscan unha  solucion ao problema.

 

Curtametraxe 3: “Hoxe acendín a tele”. Como afecta o contido audiovisual que consumimos todos os días á nosa percepción do mundo? Os grandes medios teñen a opción de informar as persoas... ou de silencialas. Con esta historia analizaremos as distintas perspectivas desde as que se trata o cambio climático. Desde os empresarios que dirixen  os medios ata as reaccións dos activistas máis  enfurecidos. Pero, sobre todo , nos  plantearamos: hai algo máis alá da pasividade #ante a emerxencia climática que se cerne sobre o noso planeta?

 

Curtametraxe 4: “Prato principal: PLÁSTICO”. Trata diferentes problemas do cambio climático, reflectíndoos a través dunha situación cotiá, como pode ser ir a un restaurante, buscando deste xeito proximidade co espectador e convidándoo a compartir a idea que se expón. A historia presenta a un protagonista que cambia e tenta que os demais cambien, ao darse conta de que un pesadelo pode chegar a ser a realidade doutro. En resumo o protagonista busca concienciar, e a partir de pequenos xestos, mellorar a saúde do planeta. Curtametraxe 5: “Cacho porco”. Na sociedade actual, os medios televisivos e redes sociais xogan un papel capital á hora de informar e concienciar á  poblacion. Por tanto, resultan unha ferramenta vital para visibilizar o cambio climático e facer chegar a mensaxe aos cidadáns, especialmente aos mozos, que son os que sufrirán as súas consecuencias en maior medida. Nesta curtametraxe, o protagonista é un "porco", pois mantén un estilo de vida con malos hábitos ecolóxicos. Cando acende a tele, queda impactado cunha reportaxe no que se fan notar os efectos do cambio climático, a desigualdade social que xera, a pasividade dos políticos etc. 

Curtametraxe 5: “Cacho porco”. Na sociedade actual, os medios televisivos e redes sociais xogan un papel capital á hora de informar e concienciar á  poblacion. Por tanto, resultan unha ferramenta vital para visibilizar o cambio climático e facer chegar a mensaxe aos cidadáns, especialmente aos mozos, que son os que sufrirán as súas consecuencias en maior medida. Nesta curtametraxe, o protagonista é un "porco", pois mantén un estilo de vida con malos hábitos ecolóxicos. Cando acende a tele, queda impactado cunha reportaxe no que se fan notar os efectos do cambio climático, a desigualdade social que xera, a pasividade dos políticos etc.

 

Curtametraxe 6: “A pinga e o mar”. Nun mundo no cal a poboación crece a un ritmo insostible, a xestión óptima dos recursos existentes no noso planeta resulta ser algo de vital importancia. Ademais, diversos estudos confirman que son principalmente os países empobrecidos e que menos recursos consomen os que máis sofren e sufrirán as consecuencias climáticas derivadas deste problema, en contraste cos países máis desenvolvidos e clases podentes, as cales consomen, en proporción, moito máis e, con todo, serán as menos afectadas. Neste curto, esta problemática é presentada a través da comparación dun día na vida de dous nenos de diferentes clases sociais, Gustavo e Erea, vendo como xestiona cada un os recursos dos que dispón ao longo do día.

 

Representación do musical que se transferirá a película na gala final. O musical desenvolveuse mediante 4 proxectos coordinados e desenvolvidos ao longo da semana de traballo, encargándose un grupo de traballo de cada un deses proxectos coordinados e integrados na produción do musical: 1) banda de música, 2) teatro, 3) danza e 4) artes plásticas para a  escenogragía, tanto en  volúmen como en proxección.

O argumento da obra céntrase nun grupo de estudantes premiados cuxo premio consiste en visitar os pobos e cidades dos centros implicados no proxecto para convencer alí aos turistas e cidadáns do lugar da importancia de actuar fronte ao cambio climático neses territorios. Para conseguir a capacitación necesaria desenvolvéronse os seguintes talleres ao longo da semana do traballo no campus:

1)              Taller de danza. Creáronse e practicaron as coreografías que formarán parte do musical “A volta ao clima en 10 escenas”.

2)              Taller de canto. Preparáronse as cancións que formarán parte do musical “A volta ao clima en 10 escenas”

3)              Taller de teatro. Fortalecéronse as competencias para interpretar o musical e as curtametraxes.

4)              Taller de Artes plásticas que se desenvolveu en dous grupos de traballo coordinados. Un consistiu en desenvolver a escenografía baseada en materiais reciclados para contextualizar a musical

O outro  consistiu en elaborar ilustracións e  holografías para proxectar contextos do escenario correspondente a cada escena.

5)              Taller de música no que se prepararon as cancións do musical e ensínase a improvisar ante calquera desaxuste. 

O musical inspira e orienta as escenas da película. A película ten como protagonistas a un grupo grupo de escolares que recibirán como premio o viaxar con outros estudantes tamén premiados nos países socios para compartir entre eles coñecementos do cambio climático e concienciar aos turistas nos lugares dos socios que visitan. A primeira escena ocorre en Galicia, onde a produtora de escolares das escolas socias do proxecto viaxarán en setembro. Esa escena chama a atención sobre o risco que supón o cambio climático no problema dos incendios nesta comunidade. Como o orzamento do proxecto non permite a viaxe a Polonia, na escena de Galicia faise unha conexión con estudantes de Polonia, que se viaxarán na produtora europea escolar, para que mostren o que eles gravaron alí sobre as causas do cambio climático, centrándose no abundante do uso do carbón nese  paíse e nos pasos que están a dar cara ás renovables.

No paso de Galicia ao seguinte destino, Lisboa interpretouse a versión para o musical da canción  Seja Agora de  Deolinda cuxo mensaxe introduce o contesto da seguinte escena.

O segundo destino é Lisboa, onde a produtora de escolares das escolas socias e asociadas do consorcio, viaxarán a gravar a correspondente escena da película en novembro de 2022. Alí os  protaganistas iniciarán o reto de convencer aos turistas da necesidade dun urbanismo sostible cos avances executados e proxectados nesa cidade, evidenciando a esaxeración da comunicación política na ambición discutible desde o punto de vista ambiental dalgunhas das propostas, como é o suposto caso dun novo aeroporto.

O paso ao terceiro destino que é Canarias, que a produtora escolar visitará en abril de 2023 para gravar a escena final comprometido na memoria técnica de  EDUCINEMA márcase coa interpretación por parte da banda de  adapación  dell tema O meu swing é tropical .

En Canarias abórdase a problemática do cambio climático que viven xa as illas, co seu avance na  tropicalización, coa chegada de especies invasoras e ao aumento de procesos de  desertificacións, acrecentados polos impactos do turismo masivo. Tamén se analiza o potencial que teñen as illas para a implantación de enerxías renovables e turismo verde, como é o caso do proxecto O Hierro Sostible.

Pensando na posibilidade introducir os países de América Latina de fala española e portuguesa, para levar a dimensión educativa europea cara a América Latina, engadíronse escenas de Brasil e de México. Por iso desde Canarias os estudantes voan sobre o Atlántico nunha viaxe chea de reflexións ambientais.

En Ciudad de México os estudantes quedan impresionados pola magnitude da cidade e pola estraña  nieblina que se visualiza sobre a cidade que dá pé a que a profesora explique os problemas de  smog, en cuxo momento dá a explicación óese chegar unha manifestación e a banda toca unha adaptación para o musical de Heroes do sábado da  MODA.

A manifestación que escoitan gritar resulta ser dun grupo de estudantes cos que quedaran. Os estudantes mexicanos explícanlle que son unha asociación constituída para loitar contra o cambio climático e a contaminación. Comunícanlles que o goberno mexicano algunhas veces ten que suspender as clases polos excesivos niveis de contaminación. Finaliza a reunión coa determinación dos estudantes europeos de constituír tamén eles unha asociación desta natureza.

A continuación o grupo desprázanse a Brasil. Alí visitan a  Amazonía para estudar a deforestación. Na súa visita atopan a un  leñador que non logra entender o punto de vista de desesperación dos estudantes, e tenta convencelos de que para o non hai elección. A conversación dá paso á banda que interpreta a adaptación para este musical da canción Isto non para de  Kase. O.

Unha vez que se separan do  leñador abren un coloquio coa profesora sobre a importancia das súas accións #ante situacións que están a visualizar alí que dependen de políticas erróneas. Iso permítelles reflexionar sobre a importancia de manifestar o rexeitamento a esas prácticas e sobre o que os máis débiles terminan sufrindo máis o problema. Na volta a clase anúnciase que crearon a  asociacióny que na candidatura que presentaron para asistir á  COP 25 foron seleccionadas para contar a experiencia. Iso dá paso ao acto de peche no que Guada, seleccionada para ler o manifesto, faio de forma moi emotiva, xerando unha gran ovación no público.

Unha vez terminada a lectura interpretouse a versión da canción o Circo da pena da Raíz, cuxa letra aludiu ás emocións espertadas pola lectura do manifesto.

Ao final do musical desenvolveuse o espectáculo coa representación da danza moderna que integra contido de todas as cancións e que se preparou durante o taller de danza.

Por último o grupo despediuse cunha emotiva interpretación da canción Terra de  Tanxugueiras coa que o grupo se identificou o primeiro día, desde a presentación de Galicia no festival das nacionalidades.

O campus terminou cun grupo cohesionado, feliz e cheo de amizades  consolidades pola Festa final do campus con bailes e cancións que achegaron as delegacións territoriais entre a que tivo moito éxito a da  delegaciónde Elx.

 

• Comentar

Tras máis dun ano de espera, debido á situación derivada da COVID-19, no inicio deste curso 2021-2022 logrouse desenvolver o Seminario Docente de Innovación sobre cambio climático titulado «Investigación -acción sobre novas formas de aprender e ensinar o cambio climático no campus CLMNTK21» que se celebrou entre os días 3 e 7 de setembro na cidade de Aveiro (Portugal). Esta actividade quedou enmarcado na formación do profesorado de centros piloto para o desenvolvemento dos dous novos Erasmus+ derivados de Climántica para o bienio 2021-21023: e-InnoEduCO2 y EDUCINEMA ClimaTourAction.

A pesares das restricións de mobilidade e aforo pola situación sanitaria, o evento congregou a unha trintena de profesores: 15 españois e 15 portugueses na modalidade presencial e a outros tantos en formato on- line, con representación de países como Brasil, México, O Salvador, Panamá, Arxentina e Perú. Todos eles conectáronse de forma telemática ás 4 horas de formación que se poden visualizar desde este vídeo, incluídos os docentes que seguiron de forma presencial, que asistiron desde o auditorio vendo os relatorios na proxectadas na pantalla e que se estaban retransmitindo desde Fábrica en liña, un novo espazo de Fábrica inspirado no novo proxecto e- InnoeduCO2.

O programa de actividades, que contou co apoio das universidades de Aveiro e de Santiago de Compostela, foi deseñado para reforzar a capacidade das escolas no ensino e formación dunha educación ambiental e científica que sexa inclusiva e dixital, en liña cos obxectivos marcados no proxecto de Climántica e nos seus dous novos proxectos europeos que foron os máis valorados polo SEPIE nas dúas modalidades extraordinarias de innovación KA226 e KA227. As 28 de formación que homologou o Ministerio de Educación e Formación Profesional combinaron os catro seminarios investigativos retransmitidos o sábado pola tarde, para a conexión dos docente de America Latina, con actividades só para os asistentes presenciais de España e Portugal: itinerarios e talleres. O conxunto das actividades quedan resumidas neste vídeo.

O acto inaugural, celebrado o venres 3 de setembro, participaron Artur Silva, Vicerreitor da Universidade de Aveiro, José Ribau, Presidente da Cámara Municipal de Aveiro e Vitor Silva, Director da Agrupación de Escolas de Aveiro, Pedro Pombo, Director de Fábrica e Francisco Sóñora, Director de Climántica. Os cinco participantes mostraron a súa implicación absoluta cun proxecto que suma a súa cuarta edición en terras lusitanas. A continuación desenvolveuse unha visita guiada ás instalacións pedagóxicas de Fábrica, Centro de Ciencia Viva e da Universidade de Aveiro, pechando a xornada inaugural coa visita e análise do recentemente inaugurado Horto Ecolóxico Urbano de Fábrica.

Ao longo do curso os participantes do campus asistiron aos relatorios a cargo dos expertos en educación ambiental. O curso articulouse en 4 seminarios e varios talleres. Os seminarios desenvolvéronse baixo a fórmula do seminario investigativo de Kant, coa participación de dúas correlatores ao redor dun determinado enfoque da emerxencia climática. Estes duraron a tarde completa do sábado e retransmitíronse aos países iberoamericanos con centros piloto. Conectáronse usuarios de Brasil, México, O Salvador, Panamá, Arxentina e Perú. A cada docente que seguiron os 4 seminarios da tarde do sábado asignóuselle un usuario. Os asistentes presenciais, para situalos en igual contexto e conseguir separación social dos grupos burbullas territoriais, compartiron un usuario cun moderador no auditorio, asistindo así a distancia ás comunicacións que se estaban desenvolvendo en Fábrica En liña.

No primeiro seminario, Francisco Sóñora e Aitor Alonso presentaron as liñas mestras dos dous proxectos europeos financiados que encabeza a organización: InnoEduCO2 e EDUCine. Os relatores destacaron a importancia da rede de alianzas creada durante os últimos anos, tanto a nivel internacional como multisectorial, para acometer desafíos como a produción de materiais educativos transversais, a elaboración de produtos audiovisuais e artísticos, o fomento da colaboración entre centros e a implicación do propio alumnado en tarefas de investigación, co obxectivo de establecer unha ponte entre a ciencia e a sociedade.

O segundo seminario, a cargo de Carmen García e Carmen Mellado, xefas de servizo responsablesde ordenación de ensinos de réxime xeral e de programas internacionais, respectivamente, na Consellería de Educación da Junta de Andalucía abordaron as dificultades para implantar a educación ambiental no modelo educativo debido á inestabilidade que producen as modificacións das leis educativas españolas, a pesar de que a Axenda 2030 promove valores como a educación de calidade e a xustiza social e ambiental. Ademais, presentaron o proxecto Escolas Bilingües e Interculturais de Fronteira, unha rede colaborativa entre centros españois e portugueses que persegue potenciar a flexibilidade curricular.

No terceiro seminario José Antonio Caride e Antonio García abordaron a emerxencia climática desde unha perspectiva ética, poñendo o acento na necesidade de educar e formar á poboación para facilitar a súa toma de conciencia, a súa participación na resolución do conflito. Mediante a psicoloxía e a reflexión, os relatores convidaron á audiencia para reflexionar sobre o significado da cidadanía ecolóxica, da que dependen o equilibrio e a sustentabilidade do planeta que herdarán as futuras xeracións. Non existen solucións sinxelas, polo que se debe repensar a educación desde un punto de vista máis humanista e interdependiente.

No último seminario investigativo, Pedro Pombo e David Vicente abordaron as potencialidades do relato audiovisual para concienciar á audiencia achega do cambio climático. Tanto o show científico de Fábrica como o cinema comercial permiten explorar os fenómenos naturais dun modo diferente á nosa vida cotiá, deixando un importante pouso nunha audiencia que xoga, experimenta e implícase emocionalmente coas situacións mostradas a través do espectáculo. Este xogo de identidades, sosteñen, pode e debe ser utilizado no noso beneficio para formar á sociedade do mañá coa linguaxe e as ferramentas de hoxe.

Ademais dos seminarios formativos, os asistentes ao campus CLMNTK21 participaron en diversos talleres pedagóxicos organizados polo persoal de Fábrica, que abarcaron campos tan variados como:

1) A pedagoxía STEAM na que o profosorado desenvolveu proxectos en grupo cos recursos maker de Fábrica.

2) A narrativa científica na que se traballou o guión e o argumento.

3) Talleres de ferramentas tecnolóxicas: Técnicas Stop Motion e ferramentas audiovisuais O uso da luz e hologramas.

No marco do proxecto EDUCINEMA ClimaTourAction deseñáronse actividades para recoller en imaxes espazos de valor paisaxístico e ecolóxico amenzados polo cambio climático como os sistemas dunares de Costa Nova cuxo sistema está seriamente ameazado, e nesta liña tamén se analizarons os esforzos de conservación que están a realizar na reserva natural das Dunas de San Jacinto.

Así mesmo analizouse a vulnerabilidade da Ría de Aveiro, con navegación pola ría nun barco tradicional moliceiro terminando a navegación visitando as salinas dá Marinha dá Norinha.

Para a interpretación dese sistema visitáronse os centros de interpretación do CMIA e ECOMARE desde onde se realizou unha análise da xestión integral do territorio e as súas relacións co mar, o clima e o cambio climático.

A cohesión do grupo e o plan de traballo deseñado para as experiencias piloto analizadas permitiu formar un consorcio entre as comunidades autónomas de Galicia, Andalucía, Cantabria, Castela e León e Madrid que se presentou á convocatoria de axudas da Secretaría de Estado de Educación para formar agrupacións escolares para a inclusión educativa.

• Comentar

O proxecto Climántica convidou aos 1.500 autores da edición do congreso virtual internacional do curso 2020-2021 a sumarse ao seu primeiro certame de curtametraxes. Lanzou esta convocatoria como celebración do 15 aniversario do deseño de Climántica e o feito de ter obtido derivadas deste proxecto a máxima valoración do Servizo Español para a Internacionalización da Educación (SEPIE) das dúas modalidades extraordinarias de innovación do curso 2020-2021: KA226 de Tecnología e KA227 de Creatividade. Este evento celebrouse o venres 21 de maio de 16:30 a 20:00 hora peninsular española, celebrando os días mundiais da diversidade cultural e biolóxico. A continuación interveu o Director de Climántica para presentar este evento recibiu o patrocinio da UNESCO.

Os 8 primeiros minutos do vídeo está dedicados á inauguración institucional por Antonio López Díaz, Reitor da Universidade de Santiago de Compostela, (https://fb.watch/5EILnesYGa/), a continuación fíxose chegar ao auditorio as palabras de Paulo Jorge Ferreira, Reitor da Universidade de Aveiro, que destacou a relevancia do evento por estar centrado na Educación Ambiental e a súa pertinencia, non só para Portugal e para Europa, senón tamén para que todos os pobos do mundo, ao afrontar o reto da conservación do biodiversidade neste contexto de cambio climático. A continuación, pechando a inauguración institucional, interveu Alfonso Gentil, Director do SEPIE (Servizo Español para a Internacionalización da Educación). O máximo responsable da internacionalización do ensino español. Do minuto 8 ao minuto 17 o Director de Climántica, Francisco Sóñora, enmarcou e describiu a actividade. Do minuto 17 ao minuto 59 recóllese na súa totalidade o webinario titulado Conservar a Biodiversidade, restaurar os ecosistemas, preservar o benestar da sociedade, impartida polo Catedrático de Ecoloxía da Universidade de Vigo, Emilio Fernández Suárez. Do minuto 57 á hora e 17 minutos recóllese o coloquio deste webinario. Despois do webinario iniciouse o certame propiamente devandito, que se recolle no tempo restante do vídeo e que comprende a proxección e defensa dos curtametraxes finalistas e a lectura da Acta do Xurado deste primeiro certame avalado pola Comisión Nacional de Cooperación coa UNESCO, baixo cuxo logotipo se desenvolveu a actividade.

Unha vez proxectados os vídeos finalistas e escoitado as defensas dos seus autores, desde as 2 horas e 51 minutos e as 3 h e 10 minutos tivo lugar a simposio sobre as curtametraxes presentadas por parte dos colaboradores de Climántica, Irene Maquieira, actriz, enxeñeira informática e matemática e David Vicente investigador da Universidade de Valladolid, primeiro tese defendida en España sobre Cinema e Cambio Climático. Desde as 3 horas e 10 minutos ás 3horas e 24 o Presidente do Xurado, José Antonio Caride, Catedrático de Pedagoxía Social da Universidade de Santiago de Compostela presentou ao xurado e xustificou as decisión unánime do primeiro premio, do accésit e da mención honorífica.

Ao finalizar o evento o Presidente do Xurado, José Antonio Caride leu a Acta que fai constar a decisión unánime de outorgar o Primeiro Premio á curtametraxe : "O impacto das especies foráneas en Galicia", do que son autores alumnas/alumnos do Instituto de Educación Secundaria (IES) Xelmirez I en Santiago de Compostela (Galicia, España), conciliando a denuncia coa reivindicación dun mellor futuro para Galicia ("nosa terra") ante os perigos que ameazan a súa biodiversidade, o equilibrio atmosférico e, mesmo, a vida humana, en parte provocados por unha "política de repoboación equivocada", baseada na plantación de monocultivos de piñeiros e eucaliptos, foco de riscos ambientais como os que se asocian aos incendios forestais que arrasan ao país nas últimas décadas. Un relato orixinal, comprometido, con sentido e sensibilidade, cientificamente ben documentado e tecnicamente moi ben resolto.

A acta tamén contén a xustificación da concesión do Accésit á curtametraxe titulada “Uso inapropiado do chan fronte ás ameazas climáticas", do que son autores Luzdemis Lezcano (3º de ESO) e Demzel Caballero (1º de Bacharelato), do Instituto Profesional e Técnico Agropecuario ( IPTA) Monte Lirio en Renacemento, Chiriqui-Panamá. Na súa proposta audiovisual evidénciase -cunha elogiable capacidade crítica- os impactos negativos causados por "malas prácticas no uso de chans", causando desastres (naturais?) que poñen de relevo a fraxilidade dos ecosistemas, en particular na súa contorna inmediata, a área de Renacemento (Panamá). Unha situación ante a que ofrecen o seu proxecto, invocando a importancia de "educar sobre as consecuencias". As súas voces reivindicativas, cun apoio documental ben articulado, figuran entre os méritos recoñecidos a esta curtametraxe.

O último premio concedido foi a mención honorífica para a curtametraxe "O cambio climático en Elxe", do que son autores Laura Martínez Fernández e Rocío Vermello Pérez (ambas cursando 1º de Bacharelato), o Instituto de Educación Secundaria Sixto Marco en Elxe (Comunidade Valenciana, España). Nesta proposta destácase a vontade de identificar algúns dos problemas que afectan á conca mediterránea, mostrando unha gran sensibilidade cara aos seus ecosistemas naturais, a paisaxe e as súas biodiversidades, sen obviar as ameazas a un agrosistema histórico rico en palmerales e outros recursos naturais, patrimoniais, etc. E, en relación a eles, a necesidade de actuar mitigando ou eliminando os problemas que vén causando nas últimas décadas. Ben documentados e tecnicamente moi ben construído, representa unha mostra do potencial nace da necesaria harmonización da actividade humana coas paisaxes que poden e deben outorgarlle máis e mellores oportunidades para a vida en toda a súa diversidade".

Dos finalistas destaca no cuarto posto “Pavas Proxecto Osíxeno”. Os estudantes do Colexio Español Pai Arrupe, situado no Salvador, realizaron unha curtametraxe enfocándose na contaminación e destrución do Cerro das Pavas, situado en Cojutepequey fixérono co convencemento de que para sandarnos a nós mesmos, debemos sandar o noso planeta.

O quinto posto foi para a curtametraxe “Somos Perú” dos estudantes do Colexio Peruano Alemán Reina do Mundo de Perú que participaron en CLMNTK21. Estes realizaron unha curtametraxe que mostra como o cambio climático afecta a flora, a fauna e moitas zonas de Perú e o mundo, buscando que as persoas reflexionen sobre a súa actuar e tomen conciencia para axudar a coidar o noso planeta porque están seguros que xuntos podemos facelo.

O sexto posto foi para a curtametraxe “Lisboa, a miña Lisboa” do Instituto Español de Lisboa que recolle as valoracións e preocupacións das autoras sobre os efectos que pode ter o cambio climático en Lisboa, como se está adaptando a cidade e o que lle falta por avanzar.

O sétimo posto correspondeulle á curtametraxe colaborativa entre o IES Virxe do Mar e o Liceo Marc Bloch de Serignan (Francia). O alumnado de España expón, en lingua francesa, as consecuencias que ten o cambio climático no berberecho achegando unha serie de medidas a adoptar para mellorar o seu futuro. O alumnado francés describe á súa quenda, en lingua española, as súas preocupacións e as accións que realizan para preservar o planeta.

O oitavo posto foi para a curtametraxe “Obxectivos sostibles en Colombia” do CCEE ‘Reyes Católicos’ ( Bogotá, Colombia). No vídeo examínase o estado dalgúns dos obxectivos de desenvolvemento sostible da Axenda 2030 en Colombia, centrándose na Acción polo clima, Auga limpa e saneamento e Saúde e Benestar.

O noveno posto foi para a curtametraxe “O Cambio Climático en Tánxer”, do IE Severo Ochoa de Tánxer (Marrocos) Trátase dunha curtametraxe que penetra ao espectador na cidade de Tánxer co obxectivo de atopar as causas do cambio climático e a contaminación, e observar como afectan a contorna.

No posto décimo quedou “O Ajolote e a súa vida en Xochimilco” do Colexio Madrid de Ciudad de México. No mostran ao ajolote (Ambystoma mexicanum) que é unha das especies emblemáticas dese sistema acuícola e nos próximos anos podería chegar á extinción se continúan as condicións actuais de contaminación e urbanización. Mostran o seu hábitat nos humidais de Xochimilco, na Cidade de México, son considerados pola UNESCO como Patrimonio da Humanidade e os impactos que está a sufrir pola sobre explotación da auga e o cambio climático.

No posto número 11 quedou a curtametraxe titulada “Navacerrada: un conflito ambiental” unha curtametraxe que nos penetra no conflito ambiental e social xurdido no parque Nacional da Serra de Guadarrama a partir da proposta de peche de parte da estación de esquí. Os autores buscan respostas ás preguntas Que incidencia ten o cambio climático nesta decisión? Como cambiou este porto no último século?

No 12º lugar quedo a curtametraxe titulada “O Puntal de Laredo” do IES Bernardino de Escalante de Cantabria cuxo argumento supón unha reflexión sobre o cambio climático e a evolución da contorna da zona da praia do puntal en Laredo (Cantabria). Un exemplo de como o cambio climático e as accións dos humanos afectaron de maneira tan evidente a un ecosistema tan próximo para nós.

Representando a Brasil destacouse e curtametraxe “A importancia da lei de reforestación” Escola Granxa Viana (Brasil) que contén unha reflexión sobre a importancia da lei de reforestación e o control das accións humanas fronte á deforestación.

En representación de Italia participou o “O meu paseo por Roma” do Liceo Eugenio Montale (Roma, Italia) que convida o espectador a der un paso por Roma para mostrar que a beleza da Cidade Eterna esconde unha realidade moi diferente e chea de contradicións: malgaste de auga, eliminación de residuos ineficiente, contaminación acústica e do aire son o pan o noso de cada día. Reta ao espectador para dar resposta á pregunta Algún día venceremos a estes inimigos?

Representando a Guatemela presentouse a curtametraxe “O Cambio Climántica en Ixcam de Guatemala” co que a alumna da Universidade Panamericana Vilma Sis explica a problemática da deforestación e seca provocada pola invasión dos monocultivos de palma africana na da selva de Guatemala. Este feito produce unha diminución da biodiversidade e produtividade agrícola, o que supón un gran impacto na forma de vida das comunidades Mayas que viven nesta zona.

Representando a Arxentina proxectouse a Curtametraxe “Concientización e futuro: A combinación perfecta” do Colexio A nosa Señora da Mercé cuxo vídeo que presentamos encara a problemática do lixo, @teniendo en cuenta o ODS 7 (Enerxía limpa e alcanzable).

• Comentar

Canto somos ambiente e canto somos xenes? O Dr. Angel Carracedo responde na era do cambio climátio, no ano da COVID-19 e no Día do ADN

Este vídeo recolle a totalidade do webinar e o posterior coloquio do Dr. Carracedo con estudantes dos países de América Latina, das CCAA, de Polonia, Portugal, Italia, Hungría e Marrocos, todos eles integrantes da Rede Climántica. Esta actividade forma plan do plan de formación para a Rede Climántica no Roteiro Balmis que impulsada polos Conselleiros de Educación do Ministerio de Educación de América Latina, representados na presentación do Plan polo Conselleiro en Brasil Sr. Cortegoso.

Con este evento fíxose a celebración na Rede do Día Mundial do ADN, unha molécula que se expresa en sintonía co ambiente e que por tanto contén respostas sobre o cambio climático e pandemias como a COVID 19. Elixiuse a un dos máximos expoñente na Xenómica no ámbito latinoamericano que ademais este curso encargóuselle Programa de Medicina Xenómica da infraestrutura IMPaCT que se puxo en marcha en todas as comunidades autónomas e países latinoamericanos nos que hai centros escolares desta rede pedagóxica.

O webinar – coloquio que o Dr. Carracedo titulou “Xenes, Ambiente e Saúde” integrou os postulados polos que se apostou a oferta Climántica ONE HEALTH deseñada para a Rede Climantica no Roteiro Balmis que se articulou para este curso no impulso de todas as Consellerías de Educación do Ministerio de Educación e Formación Profesional en América Latina, e que se puxo en marcha o 5 de outubro co webinar Unha Saúde única para a Humanidade sobre o que realizou o seu traballo de fin de grao de Medicina da médico Julieta Dix, membro do Equipo Climántica que se incorporou ao proxecto cando era estudante de secundaria como pasa coa xente xoven do equipo.

O Dr. Carracedo desde que iniciou as súas colaboracións na formación do profesorado en Climántica no 2008 recibiu numerosos premios entre os que destacan o Premio Rey Jaime I de investigación, Medalla Adelaide, Medalla Galien, a Medalla de Ouro de Galicia, Premio Nacional de Xenética, Premio Constantes e Vitais e Premio Prismas de Divulgación.

O Catedrático de Medicina Legal da Universidade de Santiago (USC) , Director da Fundación Pública Galega de Medicina Xenómica (SERGAS-Xunta de Galicia) e Director do Centro Nacional de Genotipado- ISCIII centrou os seus principais contidos nas relacións dos xenes e o ambiente coa enfermidade desde as investigacións do grupo de Medicina Xenómica que creou e que dirixe, que consta de 10 grupos de investigación, varias plataformas tecnolóxicas e máis de 100 persoas.

O Dr. Carracedo, desde a capacidade de comunicación coa que leva xa moitas xeracións entusiamando aos estudantes de Climántica, defendeu que todo o que somos é resultado dos xenes e do ambiente, e por tanto todas as enfermidades teñen presentes os dous compoñentes. Tamén defendeu que a enfermidade é relativa ao ambiente, xustificando este postulado sobre exemplos como a pel moi branca conllea enfermidade en África ou un estudantes TDAH ten máis problemas nun sistema educativo ríxido. Para que calquera estudante participante puidese entender a importancia do xenoma fixo unha analogía desta molécula coa mensaxe dun libro de 3.000 millóns de letras con 22.000 capítulos con instrucións (xenes) que se almacenan en 23 cromosomas e que ocupan unha altura de 55 metros. Sobre esta molécula libro da vida reflexionou sobre dous aspectos consustanciais e relevantes na súa lectura: a morta e as mutacións. Tamén expresou a importancia do Proxecto Xenoma Humano iniciado no 1990 e que se pechou 12 anos despois co custo dun miles de millóns de euros e miles de persoas traballando. Destacou a importancia dese avance desde a capacidade do seu grupo para facer este traballo nun só día por só 900 euros (300 € de reactivos, 300 de computación e 300 de procesos informáticos).

Nas súas reflexións da confluencia dos xenes e o ambiente na enfermidade situou o traballo actual do seu grupo na investigación COVID 19, unha enfermidade ambiental por ser causada por un virus, pero tamén cunha importantancia da xenética das súas manifestacións, o que pon en valor para facerlle fronte a medicina personalizada. Eemplicó esta sobre como a COVID 19 en persoas maniféstase como asintómática, noutras maniféstase como unha enfermidade respiratoria aguda e en determinados casos pasa a manifestarse como enfermidade sistémica cunha tormenta de citoquininas que pasa a ser unha enfermidade que afecta a todo o corpo cun importante risco para a vida. Neste sentido manifestou que xa se sabía que o xenoma inflúe entre un 25% e un 70% cunha herebilidad media do 45%. Neste marco explicou a extensión do seu estudo que abarca todas as comunidades autónomas e a práctica todalidad de América Latina.

• Comentar

A través deste vídeo pódese visualiar unha investigación de Ecoloxía Escolar sobre a Zostera no ecosistema servizo de marisqueo de bivalvos de Testal que se deseñou como experiencia piloto de InnoEduCO2-Erasmus+ en colaboración co proxecto de investigación científica Zosteco da Universidade de Vigo.

O venres 9 de abril de 2021 se reunieron en el ecosistema servicio del marisqueo de bivalvos do sedimento de Testal en la ría de Muros - Noia o catedrático de Ecoloxía da Universidade de Vigo acompañando de colaboradores do seu grupo de investigación con 45 estudantes e 3 docentes do IES Poeta Añón. Os estudantes foron seleccionados por estuar a materia de libre de configuración de Climántica de 2º de ESO e tamén Bioloxía e Xeoloxía en 4º de ESO.

Todos eles forman o grupo de escolares de referencia dos dous proxectos europeos que quedaron de primeiros de España nas dúas modalidades extraordinarias de innovación educativa Erasmus+ que convocou a UE a principios do curso, un coordinado polo Concello de Outes (modalidade KA226 de tecnoloxías) e outro coordinado polo grupo de investigación de Pedagoxía Social e Educación Ambiental dende se desenvolven as liñas de investigación de Climántica na Universidade de Santiago de Compostela, e que é socio de pleno dereito dos dous. Estes dous proxectos Erasmus+ incorporan a esta experiencia piloto inicial ao proxecto de investigación científica da Universidade de Vigo Zosteco, que está financiado pola Fundación Biodiversidade a través dunha convocatoria de libre concurrencia competitiva.

A actividade que se desenvolveu foi deseñada para analizar os planos para tomas de grabación que permitan incorporar estas metodoloxías aos recursos experimentais de Ciencia escolar recollidos na memoría técnica do proxecto InnoEduCO2. Por tanto está deseñada para que os estudantes podan seguir traballando na análise de mostras e datos en semanas posteriores ao día en que se desenvolve a actividade para a corresponde análise de planos e entoques de recollida de datos audiovisuais para xerar os contidos de formación sincrónica e asincrónica que demanda este proxecto. Púxose ao dispor de cada estudante que participa na actividade, un caderno de investigación no que recolleron os datos obtidos e plasmaron os resultados derivados do tratamento de datos efectuado.

A actividade comezou cunha explicación sobre o terreo acerca das praderías mariñas seguido dunha parte práctica.

Na explicación sobre o terreo que durou do orde de 20 minutos abordáronse os seguintes aspectos:

• Características das especies formadoras de praderías mariñas: plantas versus algas
• Orixe evolutiva das especies de praderías: adaptacións ao medio mariño
• Estrutura de Zostera: comprobación da estrutura rizomática. Reprodución.
• Servizos que fornecen as praderías: retención sedimentos, “ nursery”, captura de carbono, depuración auga.
• Relación praderías-diversidade faunística
• Relación entre diversidade e estabilidade
• Ameazas a que están sometidas as praderías: contaminación, alteración da costa, impactos mecánicos: fondos, marisqueo
• Interacción praderías-marisqueo
• Impacto humano e fragmentación de hábitat
• Relación fragmentación de hábitat-diversidade

En canto á metodoloxía implicada no desenvolvento da práctica de campo, organizaronse ao conxunto de estudantes en grupos de 3 (aprox 10 grupos).

Delimitouse unha zona amplia que cubríu tanto pradeira densa, como pradeira fragmentada, como sedimento sen vexetación. Sobre a zona colocaron 10 transectos colocando en cada uno de ellos 8 muestras separadas aproximadamente 2 metros entre ellas. En cada mostrarealizouse unha análise visual e táctil do sedimento.

Cada grupo tomou unha mostra de area nas zonas internas das manchas de pradería e nas zonas anexas sen vexetación, comparando unha serie de variables sedimentolóxicas que serán analizadas visualmente. Esta análise incluirá unha estimación da composición do sedimento, diferenciando entre bioclastos (restos de organismos con exoesqueletos duros) ou grans detríticos. No caso dos grans detríticos, tratarase de identificar o % de cuarzo, feldespatos e micas, os minerais máis frecuentes nas praias de Galicia e facilmente reconocibles a primeira ollada. Nos sedimentos asociados a pradarías mariñas é frecuente que aumente a proporción de finos con respecto a zonas de areas anexas, polo efecto estabilizador que exerce a pradería no sedimento, freando á súa vez a velocidade de corrente e favorecendo a sedimentación de finos. Fíxose unha primeira aproximación polo efecto textural da area nas mans. Ademais, anotarase o diámetro aproximado da mancha de Zostera sobre a que se muestrea (no caso de que a mostra se sitúe sobre a pradería).

Posteriormente, colocarase un cadrado de mostraxe de 20x20 cm e realizarase unha estimación de cobertura de Zostera.

A continuación, tomouse unha mostra cun corer de 15 cm de diámetro.

O sedimento recolleito colocouse nunha malla de 0,5 mm de luz, que levouse ao mar para o seu lavado, de forma que se elimine todo o sedimento que sexa posible.

O material retido na malla introduciuse nunha bolsa de plástico que se marcou co código da mostra e se introduciu no interior unha etiqueta por si borraba o código externo. Estas mostras leváronse ás neveras da Área de Ecoloxía da Universidade de Vigo para analizalas no laboratorio do IES Poeta Añón o martes de semana seguinte.

Traballo no laboratorio Á semana seguinte, en concreto o martes 13 de abril, o mostraxe de campo analizouse no laboratorio do IES Poeta Añón de Outes. Cada grupo procesou as 8 mostras recollidas. Inicialmente, separaráronse as plantas de Zostera, contando o número de pés en cada mostra.

Todas as plantas de Zostera colocáronse sobre nun papel de meseta e deixaranse secar durante 2-3 días. Tras ese período, pesaranse para calcular a biomasa seca desta especie en cada mostra.

No que respecta á fauna, separaranse os distintos organismos que se atoparon na mostra, clasificáronse en grupos taxonómicos e contáronse o número de individuos de cada grupo. A investigación prolóngarase segundo o plan acordado co profesorado de Bioloxía e de Matemáticas para analizar os datos co s conseguintes métodos estatísticos. Todos os datos que se vaian obtendo anotaranse na correspondente ficha que se fornecerá a cada estudante. A fase final da sesión dedicarase a que os estudantes extraian as conclusións da súa investigación e escríbanas no seu caderno de investigación. Unha vez os estudantes procesen os seus datos e elaboren os seus resultados realizarase unha nova sesión cos tres grupos de estudantes de diferentes cursos. En cada grupo realizarase unha posta en común de resultados e unha presentación das conclusións alcanzadas. Os estudantes serán interpelados polo profesorado e as súas argumentacións gravadas e posteriormente procesadas.

• Comentar

César de la Fuente, profesor asistente presidencial na Universidade de Pensilvania foi elixido para pechar o ciclo webinar Sabedoría Xuvenil Pandemias e Cambio Climático co que mozos intelectuais, que chegaron a Climántica antes de iniciar as súas exitosas carraras universitarias e que agora forman o zume xuvenil do Equipo Climántica, formarón a escolares nos diferentes ámbitos de coñecemento incluídos na metodoloxía interdisciplinar de Climántica, cuxos vídeos se poden visualizar aquí.

Elixiuse a este científico para pechar o ciclo polo que implica de exemplo e modelo para o estímulo intelectual de Climántica pois cando se redactou a memoria técnica deste proxecto programa, este exitoso científico, estudaba 2º de Bacharelato no IES Eusebio dá Garda da Coruña, e no 2020 xa alcanzara o recoñecemento de mellor científico novo de EEUU. Tamén se tivo presente que o seu ámbito de investigación conecta moi ben a saúde e o medio ambiente no marco do enfoque Unha Saúde da OMS que se elixiu para este de Sabedoría Xuvenil.

O Dr. César de la Fuente lidera o Machine Biology Group, cuxo obxectivo é combinar o poder das máquinas e a bioloxía para estudar, previr, diagnosticar e tratar enfermidades infecciosas. No seu webinar resumiu unha das principais aplicacións do seu laboratorio, relativa ao desenvolvemento de enfoques novos para o descubrimento de antibióticos, a construción de ferramentas para a enxeñería de microbiomas e a creación de diagnósticos de baixo custo. Nesa liña foi pioneiro no desenvolvemento do primeiro antibiótico deseñado por unha computadora con eficacia en animais, creando novos materiais antimicrobianos a proba de resistencia. Tamén se referiu aos seus inventos de diagnósticos rápidos de baixo custo para COVID19 e outras enfermidades infecciosas. Este tipo de estudos valéronlle ao profesor de la Fuente ser recoñecido por MIT Technology Review en 2019 como un dos principais innovadores do mundo por "dixitalizar a evolución para fabricar mellores antibióticos". O relevancia destes descubrimentos leváronno a ser seleccionado como o receptor inaugural do Premio Langer (2019), Líder emerxente en Química de ACS Kavli (2020), e recibiu o Premio Nemirovsky (2020), o Premio AIChE’ s 35 Under 35 (2020) e o ACS Infectious Diseases Young Investigator Award (2020). Ademais, foi nomeado Boston Latino 30 Under 30, Wunderkind de 2018 por STAT News, Top 10 Under 40 de 2019 por XENE, Top 10 MIT Technology Review Innovator Under 35 (España), 30 Líderes emerxentes nas ciencias biolóxicas e recibiu o Premio ao Novo Investigador da Sociedade de Enxeñeiros Profesionais Hispanos de 2019, ademais do Premio ao Xoven Innovador en Bioingeniería Celular e Molecular 2021 e o Premio á Estrela Rising Star da Sociedade de Enxeñería Biomédica 2021 ( BMES). Os seus descubrimentos científicos produciron máis de 85 publicacións revisadas por pares, incluídos artigos en Nature Communications, PNAS, ACS Nano, Cell, Nature Communications Biology, e multiples patentes.

En resumo, na súa exposición explicou aos escolares a necesidade de que os computadores comprendan, lean, escriban, e, finalmente, cren novas moléculas seguindo un algoritmo darwiniano de evolución para seleccionar estruturas moleculares que interactúan coas membranas bacterianas, producindo os primeiros antimicrobianos artificiais que matan bacterias tanto in vitro como en modelos animais relevantes. Tamén describiu o desenvolvemento de biosensores de diagnóstico para COVID-19, reforzando así na súa exposición o potencial da bioinformática. Os deseños e innovacións xerados mediante computadores na intersección entre as máquinas e a bioloxía poden axudar a repoñer o noso arsenal de medicamentos efectivos e xerar diagnósticos novos, proporcionando solucións necesarias aos problemas de saúde globais causados por enfermidades infecciosas.

No coloquio tivo ocasión de reforzar como o uso continuado dos antibióticos acaba xerando cepas resistentes, un aspecto que hai que ter presente na saúde e os seus efectos ambientais. Polo que se mostrou partidario de racionalizar ao máximo o seu uso mentres non se atopan camiños seguros como os que busca o seu grupo de investigación.

• Comentar

• Comentar

• Comentar

Para o desenvolvemento deste traballo telemático Climántica estableceu unha colaboración co Centro Galego de Supercomputanción (CESGA) que puxo ao dispor desta iniciativa telemática previa ao campus unha plataforma Webinar que permite a conexión de calidade simltánea con 100 salas de aula. Esta plataforma púxose en marcha o 5 de outubro de 2020 coa Webinar titulada “Unha saúde única para a humanidade” e que expuxo Julieta Dix, quen se vai a encargar de coordinar este ámbito na fase telemática primeiro e posteriormente na presencial do campus. Desde esta ligazón pódese visualizala Webinar.

Este primeiro relatorio do ciclo Webinar precampus partiu da tese do importante que é para nós coidar a nosa saúde e tamén protexer a dos nosos, e o importante papel que a natureza xoga nesa protección. Sobre este enfoque levou aos asistentes para reflexionar sobre preguntas como:

• Dámonos conta de que constantemente esquecemos e mesmo maltratamos a natureza que nos permite estar vivos?

• Valoramos a forma co que a naturalez ampáranos en todo momento e o difícil que llo estamos poñendo?

Na súa exposición reflexionou sobre a repercusión que pode ter sobre a expansión de pandemias como a COVID-19, a perda de biodiversidade, tal e como se pode visualizar no vídeo da webinar e na súa presentación que se pode descargar desde aquí. 

A seguinte webinar foi o día 2 de novembro ás 16:20 hora española. Esta levou por título “O papel d@s nov@s activistas e as súas ferramentas para a divulgación do cambio climático” e desenvolveráa a nova mentora de Climántica Marguerita Delgado.  Desde esta ligazón pódese visualizala Webinar.

No seu desenvolvemento explicou como o activismo sempre foi fundamental para lograr alcanzar cambios na sociedade e é moi importante que os mozos estean familiarizados co seu significado. Abordará este enfoque desde a súa visión persoal pero tamén desde a doutras activistas como Fridays For Future e Extinction Rebellion. Ademais, explicará ferramentas que considera fundamentais para unha boa divulgación de contido como recomendación aos estudantes que participarán no campus, para que as poidan ter en conta á hora de realizar os seus proxectos que van iniciar agora de forma telemática e que finalizarán no campus internacional recollendo as imaxes de contextos de Aveiro.

A seguinte webinar foi o día 30 de novembro ás 16:20 hora española. Esta levou por título “COVID-19 e cambio climático. Que aprendemos?” e desenvolveuna Aitor Alonso, membro do Equipo Climántica.  Desde esta ligazón pódese visualizar a Webinar.

Durante o seu desenvolvemento explicou como a crise sanitaria actual pode traer aprendizaxes relevantes para avanzar na mitigación do cambio climático, facendo fincapé na urxencia de actuar xa para alcanzar o obexectivo do Cumio de París.

A seguinte webinar, ‘Encontros entre Arte e Ciencia, novas formas de entender a nosa relación co medio ambiente’, foi impartida por Noa Rodríguez, membro do Equipo Climántica. Dispoñible na seguinte ligazón.

A seguinte webinar foi impartida por Antonio García Vinuesa, membro do equipo Climántica e investigador do grupo SEPA-Interea. Está dispoñible na seguinte ligazón.

A próxima webinar foi impartida por David Vicente Torrico, investigador da Universidade de Valladolid.  Pode visualizarse na seguinte ligazón.

A seguinte webinar foi impartida por María Arufe, membro da equipa Climántica. Pode visualizarse na seguinte ligazón.

A próxima webinar foi impartida por Noemí Castillo, membro del equipo Climántica. A webinar pode visualizarse na seguinte ligazón.

A próxima webinar será impartida por Francisco Crujeiras, membro del equipo Climántica.

  

• Comentar

- Elsa López Suárez é licenciada en Ciencias Ambientais e conta con experiencia no campo da divulgación científica polo seu traballo realizado no Instituto Tecnolóxico e Enerxías Renovables. Desde xullo de 2008 formou parte do persoal da Axencia Insular de Enerxía de Tenerife, onde ademais de impartir charlas e talleres relacionados coas enerxías renovables e o aforro de enerxía, tamén traballa como técnica de proxecto, realizando tarefas de xestión e administrativas. Actualmente está involucrada no proxecto SEAFUEL financiado polo programa Interreg Atlantic Area a través do Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER). O proxecto ten un orzamento de 3,5 millóns de euros durante 36 meses e busca utilizar os recursos renovables da Área Atlántica para impulsar a flota de transporte local e apoiar o cambio cara a unha economía baixa en carbono.

- José Manuel Gutierrez é profesor e asesor pedagóxico de Ingurugela-Ceida (Servizo de Educación Ambiental do Goberno vasco). Especialista universitario en Educación Ambiental pola UNED. Doce anos no Centro de Experimentación Escolar de Pedernales-Sukarrieta, oito deles como Director Pedagóxico. Desenvolve proxectos de educación ambiental para estudantes, formación de docentes e investigación educativa e participou en diversas publicacións. Coordinador de ESenRED (rede de redes escolares cara á sustentabilidade). Mantén un repositorio de artigos sobre educación ambiental en http://eaxxi.blogspot.com/.

- Paloma Sánchez é licenciada en Xeografía e Historia e desde 2002 traballa como Educadora Ambiental no Centro de Educación Ambiental da Comunidade Valenciana.

- David Vicente Torrico é licenciado en Xornalismo e Comunicación Audiovisual. Completou a súa tese doutoral sobre a representación cinematográfica do cambio climático no programa de doutoramento en comunicación da Universidade de Valladolid, onde tamén exerce como profesor. Publicou artigos sobre películas de animación e cambio climático, a representación de científicos e institucións no cine ambiental ou vídeos de YouTube que abordan o quecemento global, entre outros. Colaborou cos talleres Climántica realizados en Segovia en 2015 e 2016 e en Aveiro en 2019.

- María del Mar Fuentes é funcionaria de carreira do corpo de Profesores de Ensino Secundaria (PES) da especialidade de Psicopedagoxía. Está destinada no IES Terra de Xallas donde exerce a xefatura do departamento de Orientación. Forma parte dos xurados CLMNTK dende a convocatoria 2007-2008.

Ademais da valoración do xurado, que tivo unha ponderación do 75% na valoración final, outorgouse o 25% restante polos apoios de Facebook dos usuarios na semana de valoración do público, que foi a primeira semana de xuño, e que tivo unha elevada concorrencia de usuarios, tal como mostra a gráfica que compara a repartición das 18.537 visitas rexistradas nos 14 primeiros días de xuño.

A valoración dos cinco membros deste xurado faise en base a asignar cinco puntos, un por cada un destes indicadores:

1.   Orixinalidade da proposta e creatividade no seu desenvolvemento.

2.   Contar con información válida, confiable e calidade na elaboración.

3.   Capacidade de sensibilización en función do produto presentado e respecto ao tema elixido. Grao de madurez, en relación coa idade, na elaboración  técnica.

4.   Capacidade de relación entre coñecementos diferentes e comprensión dos mesmos.

5.   Eficacia do produto multimedia na difusión e sensibilización a través do portal do congreso virtual.

Cada membro do xurado asigna ata un máximo de 5 puntos e coas cinco valoracións faise unha media da valoración dos cinco membros do xurado. Esa puntuación media representa o 75% da puntuación global. O 25% restante outórgase por valoracións de Facebook ata un máximo de 600. Para realizar a ponderación, cada punto outorgado polo xurado faise equivaler a 360 votos de Facebook polo que a puntuación do xurado equivale a un máximo de 1.800 votos e a de Facebook a 600, sendo a unidade o voto dun usuario de Facebook. Consulta da puntuación obtida polos diferentes traballos ordeada de maior a menor dispoñible en www.congresovirtual.climantica.org.

O traballo que quedou en primeiro lugar, unha vez aplicado a ponderación do 75% pola valoración do xurado e do 25% pola valoración de Facebook o proxecto escolar gañador foi o titulado “De armario a armario!” cuxas autoras son Laura Marín Medina e Natalia Gallego Calderón estudantes do IES Reyes Católicos (Vélez-Málaga), por iso Andalucía foi a comunidade autónoma española que recibiu o primeiro posto do concurso CLMNTK20.

 

Este proxecto andaluz partiu da necesidade de reducir a problemática da contaminación ambiental que produce a industria téxtil. A súa finalidade é concienciar sobre a necesidade de reutilizar pezas de vestir para diminuír a contaminación. Trátase dun proxecto cunha importante dimensión de desenvolvemento do espírito de emprendemento social no contexto da Educación Ambiental. Neste contexto as alumnas autoras organizaron no instituto un intercambio de roupa entre estudantes e docentes coa axuda de redes sociais, carteis e charlas. Baixo o lema “Pódese renovar o armario sen comprar novas pezas!”, co apoio de toda a Comunidade Educativa, coa Directora á fronte, implementaron con éxito o proxecto cuxo desenvolvemento recollen no vídeo gañador do concurso CLMNTK20. O lugar de exposición elixido foi a antiga cafetería. Para conseguir perchas e expositores pediron apoio ás tendas de roupa de Velez. As dúas estudantes coordinadoras de proxectos lograron unha ampla e eficaz colaboración de estudantes e docentes, formando un equipo técnico de 6 estudantes encargados de recibir a roupa, valorar a peza e entregar o ticket polo valor asignado á peza. Con eses tickets os alumnos podían facerse coas pezas que lle interesaban para o expositor. Para promocionar préndelas expostas, usaron de forma eficaz as redes sociais, desde as que tamén conseguiron unha importante valoración 454 apoios que axudou ao proxecto na valoración final. O elevado impacto que tivo o proxecto chamou a atención de Velvisa Televisión que realizou unha reportaxe sobre o proxecto, do que Laura e Natalia extraeron fragmentos para a parte final de vídeo:

O proxecto escolar clasificado en 2ª posición foi o máis valorado polo xurado, recibindo a máxima puntuación por parte dos cinco membros do xurado. Trátase do traballo titulado “Salvemos ao planeta Terra” cuxos autores son Felipe Ninni Santalla e Noa Mesejo Iglesias do IES Xelmirez I de Santiago de Compostela, e que por tanto resultou como máis valorado dos presentados polos centros educativos de Galicia.

 

Trátase dun vídeo que explica e pon ao dispor dos usuarios que o visualicen un xogo de preguntas e respostas. Trátase de responder a preguntas sobre o cambio climático e o quecemento global, porque parte da necesidade de levar á cidadanía de forma lúdica o coñecemento e concienciación sobre estes dous grandes retos globais. A finalidade do traballo é concienciar á xente, de forma interactiva, de que é necesario un cambio nas nosas accións para conseguir un planeta mellor.

No 4º posto quedou situado o traballo máis valorado de México que recibiu a máxima puntuación recibida a través do sistema de apoios de Facebook con 1.108 apoios. Este traballo titulado “A primeira plana que senticiou o futuro” foi creado polas alumnas Andrea Vázquez Hidalgo e Natalia Sánchez Rojas do Colexio Madrid de CDMX.

Estas dúas xóvenes autoras mexicanas crean a súa obra atendendo á necesidade de advertir sobre a gravidade das previsións do cambio climático para o 2050 e ten como finalidade a sensibilización para a acción polo clima que o remedie. Para conseguilo desenvolveron unha primeira plana dun xornal, situado no ano 2050, onde moitas das situacións que se nos expoñen hoxe para as sociedades, nese momento son unha realidade aínda máis catastrófica. As alumnas queren poñer aos lectores diante do reto de responder a esta pregunta: “De verdade queres que esta sexa a túa primeira plana? Porque a realidade, é que isto podería suceder e comezou. Coñecemos o impacto que estamos a ter como humanos, e estamos a levar á extinción non só a diferentes especies, senón a nós mesmos. Esta situación é grave e irreversible nalgúns casos. Pola nosa banda, podemos dicir que é importante non só comprometernos a evitar que isto se salga de control, senón tamén a formar parte do cambio”. Desde as respostas suscitadas coa primeira pregunta, levan ao lector ás preguntas que consideran de resposta obrigada por parte de cada individuo contemporáneo: que aprendiches ti, e que farás? Só é un compromiso ou de verdade faremos algo respecto diso?

Clasificado no 7º lugar aparece o primeiro traballo de Portugal, país anfitrión do campus. Trátase do traballo titulado “A Contaminación” das alumnas Doura dás Neves e Daniela Puertas do IES Giner de los Ríos de Lisboa.

 

Dora e Daniela desenvolveron unha presentación que partiu da necesidade de informar e concienciar á sociedade sobre as diferentes fontes de contaminación antrópica. Este traballo ten como finalidade explicar o que é a contaminación e os tipos de contaminación. Tamén explica os efectos da contaminación: no ser humano, nos ecosistemas, buraco na capa de ozono, a choiva aceda e o quecemento Global. Por ultimo finalizan cuns consellos ou “ tips” para axudar ao medioambiente.

Clasificado no 5º posto aparece o traballo máis valorado de Canarias. Trátase do vídeo titulado “A natureza volve ao seu sitio" de Kilian Chirino e Haridian Trujillo Reyes do IES Villa de Firgas de Firgas (Gran Canaria).

 

A creación do traballo toma como punto de partida a necesidade que facer conscientes aos cidadáns de como o noso confinamento implicou a chegada doutras especies a diferentes contornas urbanas de distintas partes do mundo. Ten por finalidade reflectir os efectos no medio ambiente pola corentena da COVID-19 ao longo de distintos lugares do noso planeta no relativo ao desprazamento da natureza para ocupar o seu lugar nos espazos que lle arrebatamos co desenvolvemento de contornas urbanas.

No 8º lugar quedou situado o primeiro clasificado dos traballos presentados polos centros de Castela e León que participaron en CLMNTK. Trátase da investigación titulada “Percepción social sobre cambio climático na contorna de Las Navas del Marqués (Ávila)” de Safae Isham O Yaakoubi e Maria Ramos Sanz, estudantes do IES María de Córdoba (Las Navas del Marqués, Ávila). O traballo xorde da necesidade que teñen os autores de coñecer a percepción que teñen os cidadáns do seu pobo sobre o cambio climático. A súa finalidade é comunicar a investigación que realizaron para coñecer esa percepción social. Contan como o fixeron, a través dun estudo, usando como instrumento de investigación cuestionarios con preguntas deseñadas para coñecer a percepción sobre o Cambio Climático que teñen os habitantes de Las Navas del Marqués e pobos de ao redor. Estes cuestionarios foron difundidos mediante as redes sociais, coa intención de chegar ao maior número posible de persoas abarcando todos os rangos de idade. O traballo ten o seu núcleo central na presentación dos resultados obtidos:

 

O traballo máis valorado polo xurado dos presentados desde Cantrabria foi o titulado “#passthetrashchallenge” de Daniela González e Inés Sáinz do IES Bernardino de Escalante (Laredo, Cantabria).

As dúas alumnas cántabras autoras partiron da necesidade de concienciar á xente nova sobre a reciclado de envases de plásticas. Por iso crearon un vídeo para difundir a través s da rede social Tik Tok, coa finalidade de chegar a través desta rede social aos adolescentes, partindo do seu convencemento de que se trata dunha moi boa ferramenta para concienciar á xente nova. No vídeo, envíase a diferentes adolescentes confinados un envase que hai que enviar ao contedor de reciclado/reutilización. Cada adolescente recibe no seu estudo da casa familiar o recipiente e o último deposítao no contedor.

O traballo máis valorado polo xurado dos presentados desde a Comunidade Valenciana foi o titulado “Xa é hora de parar” de Laura Alarcón Escolano do IES Sixto Marco de Elxe (Alacante).

Parte da necesidade de conservar a biodiversidade e por iso o traballo ten como finalidade de concienciar á poboación sobre esa necesidade de conservación. Faino a través dun vídeo clip dunha canción que compuxo e interpretou, acompañando esa interpretación de imaxes alusivas no vídeo clip que creou.

O proxecto Climántica agradece aos máis de 120 estudantes autores de CLMNTK20 as súas achegas. Faino recoñecendo o mérito engadido de crear produtos de sensibilización ambiental web nunha etapa de intensa actividade escolar telemática que mostra a capacidade da mocidade contemporánea de aprender a aprender desde a soidade e distancia escolar que supuxo o contexto de peche familiar no que desenvolveron estes proxectos.

Tamén recoñece a contribución dos docentes orientadores, destacando a súa contribución á elevada competencia TIC demostrada en CLMNTK20 polos seus estudantes. Por último e non menos importante, Climántica expresa o seu máis sincero agradecemento a Mar Fuentes (IES Terra do Xallas de Santa Comba), Elsa López (Axencia Enerxética de Tenerife), Paloma Suárez (Centro de Educación Ambiental da Comunidade Valenciana), José Manuel Gutierrez (Ingurugela-CEIDA - Centros de Educación e Investigación Didáctico-Ambiental – do Goberno Vaco) e David Vicente (Facultade Xornalismo e Comunicación Audiovisual da Universidade de Valladolid).

A todos os participantes Climántica adiántalles a súa benvida ao campus para participantes en CLMNTK20 que se realizará no curso 2020-2021 dando continuidade ao que se celebrou o ano pasado en Aveiro. Alí seguirase coa integración de cada estudante nunha produtora de cinema ou ben nunha compañía de teatro musical para xerar os dous tipos de produtos na liña dos producidos nos campus do 2019 de Costa Rica e de Aveiro, seguindo as metodoloxías deste artigo.

• Comentar

Este congreso xuvenil virtual internacionalten dúas grandes finalidades:

1.  Sensibilizar á cidadanía sobre o cambio climático e os retos ambientais, a través da elaboración e publicación no portal do congreso virtual de produtos multimedia sobre os retos ambientais globais contemporáneos: cambio climático, enerxía, auga, cambio global no océano, conservación da biodiversidade xenética, de ecosistemas e do capital biocultural ambiental.

2.  Seleccionar, de acordo coas bases expresadas nesta convocatoria, aos estudantes que participcipen no Cuarto Campus Internacional Climántica en Fábrica, Centro e Ciencia Viva na Universidade de Aveiro (do 2 ao 6 de setembro de 2020).

O portal dende o que se fai a selección  

Tanto a selección de estudantes como a de docentes acompañantes integrantes do Seminario Docente de Investigación Acción do Cuarto Campus Internacional en Fábrica, Centro de Ciencia Viva da Universidade de Aveiro teñen o seu proceso de selección na convocatoria, e no desenvolvemento Congreso virtual internacional CLMNTK20. Ese proceso desenvólvese na plataforma http://congresovirtual.climantica.org mediante a cal se expoñen, evalúan e seleccionan os traballos de sensibilización ambiental cuxos autores formarán parte do campus internacional que se celebrará en septembro en Aveiro. A participación nesta etapa está aberta a todos os centros educativos, independentemente do sistema educativo.  

A partir dos traballos publicados nesta plataforma, levasé a cabo a selección de estudantes. A publicación dos traballos no portal do Congreso Xuvenil CLMNTK20 en formatos individual ou en equipo de dous membros converte aos seus autores en candidatos para participar no Cuarto Campus Internacional en Fá brica, Centro de Ciencia Viva da Universidade de Aveiro.   

Cuarto Campus Internacional Climántica en Fábrica Centro de Ciencia Viva de Aveiro.

Este campus se celebrarase en Aveiro do 2 ao 6 de setembro de 2020 de acordo ao modelo seguido os dous añvos anteriores. Este campus consitirá nun evento no que os alumnos traballan en equipos internacionais para producir curtametraxes e unha obra de teatro musical. Dende este enlace pódense ver as catro curtametrexes e o  vídeo do musical creados no campus de Aveiro do 2019.  

Os alumnos que elixen producir as curtametraxes agrúpanse en equipos de 10 no que cada un ten un rol dunha produtora que selecciona antes de incorporarse ao campus. Na formación dos grupos buscarase que estes queden equilibrados en canto a xénero, a procedencias territoriais e a talentos polos que destacaron nos produtos que publicaron na plataforma do congreso virtual CLMNTK a través do cal se desenvolve o proceso de selección.  

Os que traballan no musical son  aqueles seleccionados que elixan formar parte do grupo de teatro ou da banda de música. Este proxecto require así de dous grupos de traballo que terán momentos de coordinación: Grupo de teatro e Bandade Música. Neste artigo descríbese a metodoloxía de traballo nos campus. 

 

Cada estudante ademais de elixir un grupo de traballo para proxectos (curtametraxe, teatro ou banda), elixe tamén un taller para fortalecer competencias que se requiren para o desenvolvemento dos proxectos (foto, edición de vídeo, danza, canto, improvisión musical ou teatral, artes plástica, luz e hologramas para escenografía, gifs animados e deseño gráfico, robótica, impresión 3D, prácticas de ciencia…).

 

Os docentes acompañantes pasarán a formar parte do seminario docente de investigación - acción sobre o campus acreditado polas organizacións universitarias colaboradoras.  

Para os profesores que traballan en centros españoles sostidos con fondos públicos está aprobada a homologación que desde o 2015 vén concedendo o Ministerio de Educacióna través do seu convenio coa AEPECT e que se desenvolverá segundo o programa expresado na penúltima páxina do PDF da convocatoria. 

  Convocatoria, bases para la selección a selección e para a participación.  

Este PDF contén a descripción do campus, a convocatoria, as bases para a selección, as orientacións para subir os traballos á plataforma e os programas do campus o do seminario docente.    

• Comentar

• Comentar