Os 27 alumnos canarios implicados na primeira experiencia piloto de Climántica Intercambios aterraron en Galicia o venres 20 de marzo e gozaron de diversas visitas culturais polo Barbanza na compañía das familias de acollida. As actividades empezaron o luns 23 de marzo, na Casa das Ciencias de A Coruña, comparando no Planetario as diferenzas latitudinais entre as dúas comunidades autónomas, a través da análise dos ceos nesa noite en Canarias en Galicia. Tamén compararon as dúas comunidades experimentando co Péndulo de Foucoult, partindo do dato de que no polo norte da a volta cada 24h, na Coruña tarda 38h e en Tenerife mucho máis xa que está máis ao sur. Logo abordáronse aspectos como a simulación da tormenta perfecta e tamén as países eólicas como introdución das actividades en Sotavento do día seguinte.
Xa no museo Domus fixeron experimentos interactivos dedicados ao ser humano. Descubrieron como la ciencia del ADN está cambiando a medicina na área dedicada a la Farmacoxenómica. Exploraron la anatomía e o funcionamiento do cerebro; todo elo buscando fundamentacións para entender ben a conferencia de Ángel Carracedo do mércores 25 de marzo. Completaron estás análises con diferentes aspectos anatómicos, fisiolóxicos e nutritivos relacionados coa adaptación ao clima.
No acuario Finisterrae analizaron as adaptacións das especies ao Atlántico nas nosas solicitudes, importante para reflexionar sobre a chegada a Galicia de especies subtropicais que son propios de augas como as de Canarias. Tamén se abordou a importancia da nutrición na adaptación das especies ao clima, vendo a dieta das focas.
No itinerario urbano analizouse á ocupación do territorio e o urbanismo en relación co clima da cidade, e fíxose especial fincapé no deseño das galerías para aproveitar o seu efecto invernadoiro a favor da adaptación climática das vivendas.
O martes 24 as actividades dedicadas ao papel do ámbito enerxético na adaptación e na mitigación do cambio climático, coordinadas polo IES Espiñeira, desenvolvéronse no centro de divulgación de Sotavento e na central térmica de Pontes García - Rodríguez.
En primeiro lugar visitouse o Parque Eólico Experimental de SOTAVENTO. Alí as actividades iniciáronse con unha introdución sobre os obxectivos desta instalación e cal é a importancia actual das enerxías renovables e cal podería ser no futuro.
A continuación dividiuse ao grupo en dous equipos. Un deles visitou o interior dun aeroxerador. Logo explicóusenos o seu funcionamento, así como o mecanismo mediante o cal permanece activo ou non, en función de que exista vento nese momento pero tamén da intensidade do mesmo. O guía fixo logo un pequeno percorrido pola historia do aproveitamento da enerxía eólica, axudándose de maquetas e centrando a súa explicación nos muíños de eixe vertical babilónicos, nos da Mancha, capaces de xirar buscando a dirección do vento e os de Catoira, que presentan aspas cara aos dous ventos predominantes SO e NE.
Tamén se tivo ocasión de ver en funcionamento un coche eléctrico e de analizar o seu potencial no ámbito da mitigación e adaptación ao cambio climático. Mentres tanto o segundo grupo visitaba a vivenda bioclimática, comprobando a importancia da orientación dunha edificación nun clima como o galego, e comparouse a como debería ser en Canarias. En Galicia a parte da vivenda que mira ao sur debe estar dotada de ventanais, que reteñan a calor mediante o efecto invernadoiro causado polo vidro de que están feitas, para logo distribuílo polas demais habitacións. Fíxose esta comparación co obxectivo de analizar á adaptación e o cambio climático dende o urbanismo e a arquitectura bioclimática. Foron moitos os exemplos que conduciron a unha conclusión clara: debemos construír tendo en conta todos estes criterios de aforro enerxético, moitos dos cales xa empregaban os nosos antepasados fai centos ou miles de anos, tal e como ocorreu no caso das galería de A Coruña.
Pola tarde, visitouse a central térmica de As Pontes, onde se emprega como fonte de enerxía o carbón bituminoso que se importa dende Indonesia (no pasado o lignito autóctono dunha mina hoxe esgotada). Foi José Luis Bermúdez a persoa que acompañou ao grupo que explicou o funcionamento da central e os seus avances na redución da contaminación xerada, especialmente falou dos óxidos de xofre e nitróxeno. Indicou que é imposible non producir dióxido de carbono nunha combustión, pero que o seu obxectivo é rendir a maior cantidade posible de enerxía por tonelada de CO2 emitida.
Como o contraste co estudado pola mañá é evidente, o debate prendeu rapidamente sobre as vantaxes desta fonte de enerxía fronte a outras, especialmente as renovables.
Rematou a xornada con unha visita moi breve ao lago artificial que a empresa ENDESA creou como solución ao deterioro ambiental causado pola explotación mineira: o lago é a mina que na actualidade está asolagada pola auga. Esta visualización aproximou de xeito intuitivo aos alumnos de Canarias á extracción dunha fonte de enerxía fósil relacionada co cambio climático, da que eles non dispoñen nas illas.
O mércores 25 de marzo foi a xornada ecuador das actividades do intercambio e nela participaron, ademais dos 27 alumnos de Canarias, os compañeiros de acollida en Galicia dos tres institutos galegos. Estas actividades centráronse na cidade de Santiago. Nela desenvolvéronse itinerarios urbanos, e visitas didácticas. Visitaron o museo de Historia Natural da Universidade de Santiago (USC), Luis Iglesias. Tamén visitaron MeteoGalicia, onde se fixo unha comparación da meteoroloxía e clima de Galicia e de Canarias.
A xornada rematou coa conferencia que impartiu no Coliseo Noela do doutor Ángel Carracedo, catedrático de Medicina Legal da USC, director da Fundación Pública Galega de Medina Xenómica e do Centro Nacional de Genotipado. Esta actividade estivo organizada e promovida polo Concello de Noia, dentro da súa participación no intercambio a través de Noia Saudable. Nesta charla os alumnos reflexionaron e fixeron que o coloquio durara máis que a conferencia. Nese coloquio fixeron preguntas moi variadas, pero destacaron sobre todo as relativas á relación da xenómica e do ambiente coa saúde.
O xoves 26 de marzo as actividades, organizadas polo IES Virxe do Mar, desenvolveranse na cidade portuguesa de Aveiro, dentro do consorcio que mantén o centro Fábrica de Ciencia Viva, co Ministerio de Ciencia e Tecnoloxía e da Universidade de Aveiro co proxecto Climántica. Alí tivo lugar o Show de Química “Química por Tabela 2.0", que foi unha das actividades máis destacada na avaliación. A esta actividade asitiron todos os alumnos, 27 de Canarias e 60 do IES Virxe do Mar e 5 do IES Espiñeira. A continuación o grupo desdobrouse en catro equipos do traballo. Cada un deles implicouse nun dos catro obradoiros: A Cozinha é um Laboratório – Saber em Gel, Laboratório Didático – Faz o teu creme de mãos , Sítio dos Robôs e Exposição Mãos na massa.
Pola tarde fixéronse dúas actividades relacionadas coa adaptación da cidade ao clima e a historia da súa ocupación do territorio. Estas actividades desenvolveranse nas salinas e nunha ruta en barcos moliceiros, dende os que se abordarán tamén aspectos sobre a biodiversidad na ría e os impactos do cambio climático sobre esa biodiversidade.
O venres 27 celebrarase o acto académico de despedida no que participan todos os centros implicados. Este acto empezaou coa benvida institucional dos alcaldes de Noia e Boiro. A continuación tivo lugar unha conferencia do catedrático de Economía Aplicada da Universidade de A Coruña e ex – presidente da Xunta de Galicia, o doutor Fernando González- Laxe. O obxectivo desta conferencia foi aportar aos alumnos de Canarias unha visión ampla e rigorosa de Galicia, e aumentar o coñecemento do comunidade autónoma dos estudantes galegos. O profesor González – Laxe situou a Galicia dende unha visión comparativa de Galicia e Canarias, atopando tres denominares comúns: illamento, dimensión oceánica e fenómeno migratorio. Dende unha análise ampla destacou que Galicia ten que apostar pola Educación, o Medio Ambiente e a Tecnoloxía. Despois da conferencia abriuse media hora de coloquio que foi superada pola diversidade de preguntas que formularon os alumnos, entre as que destacaron as relativas ao ámbito enerxético, tanto en Galicia como en Canarias.
Despois do chocolate con churros, retomouse o acto coa conferencia xuvenil “A auga no Planeta, en Galicia e en Canarias”, impartida pola alumna de 3º de ESO A do IES Virxe do Mar, Paula Insua, seleccionada como unha dos seis delegados da eurorexión educativa Galicia-Norte de Portugal que participará na conferencia xuvenil europea Imos a coidar do Planeta, que se celebrará en Bruxelas en maio de 2015 e no que intervirán delegados de todos os países e de algunhas eurorexións da Unión Europea.
A continuación desenvolveuse un simposio Medio Ambiente de Canarias, no que se presentarán aspectos relativos ao vulcanismo, á historia das fontes de enerxía en Canarias e da importancia das enerxía renovables en Canarias.
Por último pechouse o acto académico de clausura mediante un festival musical. Nel interpretaron unha canción os alumnos do IES Poeta Añón de Outes e dúas cancións os alumnos do IES Espiñera. O IES Virxe do Mar e o Colegio Decroly de Canarias participaron cos seus coros. Tamén houbo interpretacións musicais do Conservatorio de Noia, que deixou unha dobre interpretación: dende un trío de cámara e dun dúo de música pop formados por alumnos do IES Virxe do Mar e por profesores do Conservatorio.
Todo o acto estivo conducido polas cancións canarias e galegas que sairán do acordeón de Mariña Docampo de 4º de ESO do IES Virxe do Mar e polas interpretacións teatrais de Mar Romaní e de Adrán Lope, alumnos de 1º de Bacharelato do IES Virxe do Mar, dirixidos polo profesor de Latín e Grego e director do grupo de teatro do IES Virxe do Mar, Carlos Maquieira.
