Climántica, proyecto de educación ambiental

O proxecto Climántica e a Asociación Portuguesa de Educación Ambiental (ASPEA), conseguiron un avance moi significativo na colaboración que iniciaron no 2010, logrando neste caso que a data 10 de abril de 2015 forme parte da historia da Educación Ambiental de Galicia e de Portugal, por ser o día no que se celebrou en Monçao a primeira conferencia xuvenil transfronteiriza de Educación Ambiental. Por iso tentarán de mantela como unha data de referencia para desenvolver conferencias xuvenís transfronteirizas anuais que lle dean continuidade e amplifiquen os logros educativos acadados.


Esta primeira conferencia transfronteiriza forma parte do proceso que terá o seu evento principal no Comité das Rexións de Bruxelas coa conferencia europea “Imos a coidar do Planeta” que se celebrará entre o 19 e o 23 de maio, de acordo co programa. Con esta conferencia pecháronse as actividades previas á conferencia europea da eurorexión educativa Galicia – Norte de Portugal que se uniu a través do consorcio ASPEA – Climántica liderado pola ASPEA, tal e como se recolle no portal que esta asociación puxo en marcha para a organización deste evento. Asta actividades previas desenvolvéronse ao longo dos dous trimestres do curso 2014-2015. Durante o primeiro trimestre constituíse o consorcio e a rede de escolas transfronteirizas que foi aprobado por Monde Pluriel, organización que coordina a participación de todos os países europeos na conferencia xuvenil de Bruxelas.

No segundo trimestre puxéronse en marcha o desenvolvemento dos proxectos educativos, nos que os alumnos se centraron nas temáticas de investigación contextuais sobre a auga, a enerxía, os residuos e a agricultura ecolóxica, tendo en conta as relacións co cambio climático. Os proxectos de investigación analizaron problemas ambientais no contexto próximo ás escolas, identificaron as causas dos impactos, buscaron as súas consecuencias e propuxeron solucións, plasmando todo ese análise nun produto de comunicación escolar. Apoiándose neste produtos os alumnos defenderon os seus proxectos nas conferencias escolares, nas que se de seleccionaron os proxectos finalistas para presentar nas oito escolares. Nestas conferencias escolares seleccionáronse os proxectos finalistas para as conferencias do núcleo transfronteirizo (Valença, Monçao e Galicia) e do núcleo rexional portugués (Aveiro, Barreiro, Nelas, Tondela e Mengualdo).

A conferencia transfronteiriza celebrouse na localidade portuguesa de Monçao o 10 de abril de 2010, un núcleo no que se seleccionaron un delegado de Portugal e os dous de Galicia que formarán parte da delegación de seis representantes que a eurorexión enviará a Bruxelas. Nela participaron 150 alumnos, 50 de Galicia, 50 de Valença e 50 de Monçao e defendéronse os 10 proxectos finalistas seleccionados para presentar neste núcleo: 2 de Monçao, 3 de de Valença e 5 de Galicia. Esta conferencia transfronteiriza representou un fito histórico porque supuxo a primeira vez que estudantes de Galicia e de Portugal se unen para traballar conxuntamente en facer fronte ao deterioro do medio ambiente a ambos dous lados da fronteira.

A conferencia activouse con un simposio docente relativo a Enerxía e Cambio climático con participación de relatores dos dous países. Por Portugal participou no Panel I, titulado “O que é a Eficiência Energética? Energias Renováveis pelo Mundo” que defendeu o profesor Ricardo Azevedo. Este docente fixo referencia ao proxecto que dirixe e que está apoiando o concello de Monçao. Na súa intervención o profesor Azevedo destacou a importancia dos aspectos relativos ao aforro e eficiencia enerxética e a relevancia deste temas na Educación. Galicia participou co Panel II, titulado “Cambia o clima?” que defendeu o profesor Francisco Sóñora, director do proxecto Climántica. Nesta intervención fixo mención á preocupación que temos na actualidade pola intensidade do quentamento global. Situou este cambio no contexto dos cambios do clima coñecidos na historia da Terra. Explicou tamén os impactos do quentamento global e as posibles solucións dende a mitigación, adaptación, investigación e educación, fundamentando o papel do proxecto Climántica neste ámbito.

Na primeira quenda de presentación de proxectos escolares interviñeron os alumnos de Monçao, defendendo os dous proxectos seleccionados desta cidade “Estudo energético da escola” e “Casa eficiente”. Alexandre Fernandes, coordinador do primeiro proxecto, desenvolto a modo de auditoría escolar, foi o alumno portugués do núcleo deste conferencia seleccionado para formar parte de delegación que se desprazará a Bruxelas.


A segúnda quenda correspondeulle aos alumnos de Galicia. En Monçao presentaron os proxectos finalistas na conferencia escolar Paula Insua de 3º de ESO co tema “A contaminación da auga”, Pablo Romeu de 4º de ESO, “ O mellor marisco do mundo”, Pablo Roo de 3º de ESO “A contaminación da ría de Noia”, Laura Maquieira de 2º de ESO “Unha ría botada a perder” e María Arufe de 3º de ESO “A contaminación dos ríos”. Foron seleccionados para desprazarse a Bruxelas formando parte da delegación de seis alumnos da eurorexión Paula Insua e Pablo Romeu. Os outros tres delegados saíron da Conferencia rexional celebrada en Viseu e na que participaron as localidades de Aveiro, Barreiro, Nelas, Tondela e Mangualde

A última quenda de presentación de proxectos correo a cargo da Escola Secundaria de Valença que presentou os tres proxectos finalistas da súa conferencia escolar titulados “A Reciclagem no concelho de Valença”, “As lixeiras ilegais” e “O uso de pesticidas nas atividades agrícolas”.

Despois de rematar a presentación dos dez proxectos finalistas, procedeuse a unha comida campestre no parque das Caldas. Esa comida foi un momento de convivencia a apertura de lazos escolares. Para facilitar estes lazos, cada alumno levou comida para compartir con alumnos doutras escolas. Unha vez remata a comida no Parque das Caldas, os profesores da Escola profesional EPRAMI de Monçao conduciron aos alumnos camiñando ata a Escola para ensinarlle aos alumnos de Galicia e de Valença o casco histórico da cidade.

Unha intensa tarde de traballo na carta de compromisos no camiño a Bruxelas

De regreso a EPRAMI, cada escola dividiu aos seus 50 delegados en catro grupos A, B, C e D. Os grupos da mesma letra das tres escolas xuntáronse nunha aula, e traballaron conxuntamente en catro aulas buscando compromisos asumidos polas tres escolas.

Unha vez rematado os traballos nas aulas triescolares A, B, C e D, os alumnos desprazáronse de novo ao auditorio José Emilio Moreira, onde se desenvolveran as actividades da mañá. Alí puxeron en común as propostas de compromisos compartidos, elaborados nas catro aulas, para traballar conxuntamente as tres escolas nos próximo curso. Entre eses compromisos destacaron a participación conxunta na limpeza dos ríos Miño e Tambre, nunha reforestación das súas cuncas, campañas escolares para promover o aforro e a eficiencia enerxética, a recollida selectiva de residuos e agricultura ecolóxica. Nesas campañas os alumnos de cada centro asumiron o compromiso de sumar a outros centros da cidade e da bisbarra, para aumentar así o impacto das campañas.

A delegación de seis alumnos (4 portugueses e 2 galegos) traballarán conxuntamente en Bruxelas con alumnos de 17 países europeos. Entre os produtos do traballo colectivo no Comité das Rexións destaca a redacción dunha carta que recolla as responsabilidades compartidas por todos os países implicados, e que será presentada ás autoridades da Unión Europea, como se fixo coa carta elaborada en Brasilia no ano 2010 que presentou en Bruxelas unha alumna galega da delegación de Climántica.

A Conferencia na TV Alto Minho

Retomamos as ideas que nos deixou neste vídeo Eduardo Galeano como homenaxe a un pensador preocupado polas diferenzas Norte – Sur, un dos temas relevantes na Educación Ambiental e no reto do cambio climático. Esta é unha data para lembrar as súas declaracións éticas de carácter ambiental, como a que nos deixou neste vídeo, na que expresou que non temos dereito a exterminar un planeta do que nós somos un de tantos inquilinos.

Os 27 alumnos canarios implicados na primeira experiencia piloto de Climántica Intercambios aterraron en Galicia o venres 20 de marzo e gozaron de diversas visitas culturais polo Barbanza na compañía das familias de acollida. As actividades empezaron o luns 23 de marzo, na Casa das Ciencias de A Coruña, comparando no Planetario as diferenzas latitudinais entre as dúas comunidades autónomas, a través da análise dos ceos nesa noite en Canarias en Galicia. Tamén compararon as dúas comunidades experimentando co Péndulo de Foucoult, partindo do dato de que no polo norte da a volta cada 24h, na Coruña tarda 38h e en Tenerife mucho máis xa que está máis ao sur. Logo abordáronse aspectos como a simulación da tormenta perfecta e tamén as países eólicas como introdución das actividades en Sotavento do día seguinte.


Xa no museo Domus fixeron experimentos interactivos dedicados ao ser humano.  Descubrieron como la ciencia del ADN está cambiando a medicina na área dedicada a la Farmacoxenómica.  Exploraron la anatomía e o funcionamiento do cerebro; todo elo buscando fundamentacións para entender ben a conferencia de Ángel Carracedo do mércores 25 de marzo. Completaron estás análises con diferentes aspectos anatómicos, fisiolóxicos e nutritivos relacionados coa adaptación ao clima.

No acuario Finisterrae analizaron as adaptacións das especies ao Atlántico nas nosas solicitudes, importante para reflexionar sobre a chegada a Galicia de especies subtropicais que son propios de augas como as de Canarias. Tamén se abordou a importancia da nutrición na adaptación das especies ao clima, vendo a dieta das focas.

No itinerario urbano analizouse á ocupación do territorio e o urbanismo en relación co clima da cidade, e fíxose especial fincapé no deseño das galerías para aproveitar o seu efecto invernadoiro a favor da adaptación climática das vivendas.

O martes 24 as actividades dedicadas ao papel do ámbito enerxético na adaptación e na mitigación do cambio climático, coordinadas polo IES Espiñeira, desenvolvéronse no centro de divulgación de Sotavento e na central térmica de Pontes García - Rodríguez.

    
En primeiro lugar visitouse o Parque Eólico Experimental de SOTAVENTO. Alí as actividades iniciáronse con unha introdución sobre os obxectivos desta instalación e cal é a importancia actual das enerxías renovables e cal podería ser no futuro.
    
A continuación dividiuse ao grupo en dous equipos. Un deles visitou o interior dun aeroxerador. Logo explicóusenos o seu funcionamento, así como o mecanismo mediante o cal permanece activo ou non, en función de que exista vento nese momento pero tamén da intensidade do mesmo. O guía fixo logo un pequeno percorrido pola historia do aproveitamento da enerxía eólica, axudándose de maquetas e centrando a súa explicación nos muíños de eixe vertical babilónicos, nos da Mancha, capaces de xirar buscando a dirección do vento e os de Catoira, que presentan aspas cara aos dous ventos predominantes SO e NE.
    
    
Tamén se tivo ocasión de ver en funcionamento un coche eléctrico e de analizar o seu potencial no ámbito da mitigación e adaptación ao cambio climático. Mentres tanto o segundo grupo visitaba a vivenda bioclimática, comprobando a importancia da orientación dunha edificación nun clima como o galego, e comparouse a como debería ser en Canarias. En Galicia a parte da vivenda que mira ao sur debe estar dotada de ventanais, que reteñan a calor mediante o efecto invernadoiro causado polo vidro de que están feitas, para logo distribuílo polas demais habitacións. Fíxose esta comparación co obxectivo de analizar á adaptación e o cambio climático dende o urbanismo e a arquitectura bioclimática. Foron moitos os exemplos que conduciron a unha conclusión clara: debemos construír tendo en conta todos estes criterios de aforro enerxético, moitos dos cales xa empregaban os nosos antepasados fai centos ou miles de anos, tal e como ocorreu no caso das galería de A Coruña.
    
    
Pola tarde, visitouse a central térmica de As Pontes, onde se emprega como fonte de enerxía o carbón bituminoso que se importa dende Indonesia (no pasado o lignito autóctono dunha mina hoxe esgotada). Foi José Luis Bermúdez a persoa que acompañou ao grupo que explicou o funcionamento da central e os seus avances na redución da contaminación xerada, especialmente falou dos óxidos de xofre e nitróxeno. Indicou que é imposible non producir dióxido de carbono nunha combustión, pero que o seu obxectivo é rendir a maior cantidade posible de enerxía por tonelada de CO2 emitida.

Como o contraste co estudado pola mañá é evidente, o debate prendeu rapidamente sobre as vantaxes desta fonte de enerxía fronte a outras, especialmente as renovables.
    
Rematou a xornada con unha visita moi breve ao lago artificial que a empresa ENDESA creou como solución ao deterioro ambiental causado pola explotación mineira: o lago é a mina que na actualidade está asolagada pola auga. Esta visualización aproximou de xeito intuitivo aos alumnos de Canarias á extracción dunha fonte de enerxía fósil relacionada co cambio climático, da que eles non dispoñen nas illas.


O mércores 25 de marzo foi a xornada ecuador das actividades do intercambio e nela participaron, ademais dos 27 alumnos de Canarias, os compañeiros de acollida en Galicia dos tres institutos galegos. Estas actividades centráronse na cidade de Santiago. Nela desenvolvéronse itinerarios urbanos, e visitas didácticas. Visitaron o museo de Historia Natural da Universidade de Santiago (USC), Luis Iglesias. Tamén visitaron MeteoGalicia, onde se fixo unha comparación da meteoroloxía e clima de Galicia e de Canarias.


A xornada rematou coa conferencia que impartiu no Coliseo Noela do doutor Ángel Carracedo, catedrático de Medicina Legal da USC, director da Fundación Pública Galega de Medina Xenómica e do Centro Nacional de Genotipado. Esta actividade estivo organizada e promovida polo Concello de Noia, dentro da súa participación no intercambio a través de Noia Saudable. Nesta charla os alumnos reflexionaron e fixeron que o coloquio durara máis que a conferencia. Nese coloquio fixeron preguntas moi variadas, pero destacaron sobre todo as relativas á relación da xenómica e do ambiente coa saúde.


O xoves 26 de marzo as actividades, organizadas polo IES Virxe do Mar, desenvolveranse na cidade portuguesa de Aveiro, dentro do consorcio que mantén o centro Fábrica de Ciencia Viva, co Ministerio de Ciencia e Tecnoloxía e da Universidade de Aveiro co proxecto Climántica. Alí tivo lugar o Show de Química “Química por Tabela 2.0", que foi unha das actividades máis destacada na avaliación. A esta actividade asitiron todos os alumnos, 27 de Canarias e 60 do IES Virxe do Mar e 5 do IES Espiñeira. A continuación o grupo desdobrouse en catro equipos do traballo. Cada un deles implicouse nun dos catro obradoiros: A Cozinha é um Laboratório – Saber em Gel, Laboratório Didático – Faz o teu creme de mãos , Sítio dos Robôs e Exposição Mãos na massa.


Pola tarde fixéronse dúas actividades relacionadas coa adaptación da cidade ao clima e a historia da súa ocupación do territorio. Estas actividades desenvolveranse nas salinas e nunha ruta en barcos moliceiros, dende os que se abordarán tamén aspectos sobre a biodiversidad na ría e os impactos do cambio climático sobre esa biodiversidade.


O venres 27 celebrarase o acto académico de despedida no que participan todos os centros implicados. Este acto empezaou coa benvida institucional dos alcaldes de Noia e Boiro. A continuación tivo lugar unha conferencia do catedrático de Economía Aplicada da Universidade de A Coruña e ex – presidente da Xunta de Galicia, o doutor Fernando González- Laxe. O obxectivo desta conferencia foi aportar aos alumnos de Canarias unha visión ampla e rigorosa de Galicia, e aumentar o coñecemento do comunidade autónoma dos estudantes galegos. O profesor González – Laxe situou a Galicia dende unha visión comparativa de Galicia e Canarias, atopando tres denominares comúns: illamento, dimensión oceánica e fenómeno migratorio. Dende unha análise ampla destacou que Galicia ten que apostar pola Educación, o Medio Ambiente e a Tecnoloxía. Despois da conferencia abriuse media hora de coloquio que foi superada pola diversidade de preguntas que formularon os alumnos, entre as que destacaron as relativas ao ámbito enerxético, tanto en Galicia como en Canarias.

Despois do chocolate con churros, retomouse o acto coa conferencia xuvenil “A auga no Planeta, en Galicia e en Canarias”, impartida pola alumna de 3º de ESO A do IES Virxe do Mar, Paula Insua, seleccionada como unha dos seis delegados da eurorexión educativa Galicia-Norte de Portugal que participará na conferencia xuvenil europea Imos a coidar do Planeta, que se celebrará en Bruxelas en maio de 2015 e no que intervirán delegados de todos os países e de algunhas eurorexións da Unión Europea.

A continuación desenvolveuse un simposio Medio Ambiente de Canarias, no que se presentarán aspectos relativos ao vulcanismo, á historia das fontes de enerxía en Canarias e da importancia das enerxía renovables en Canarias.


Por último pechouse o acto académico de clausura mediante un festival musical. Nel interpretaron unha canción os alumnos do IES Poeta Añón de Outes e dúas cancións os alumnos do IES Espiñera. O IES Virxe do Mar e o Colegio Decroly de Canarias participaron cos seus coros. Tamén houbo interpretacións musicais do Conservatorio de Noia, que deixou unha dobre interpretación: dende un trío de cámara e dun dúo de música pop formados por alumnos do IES Virxe do Mar e por profesores do Conservatorio.


Todo o acto estivo conducido polas cancións canarias e galegas que sairán do acordeón de Mariña Docampo de 4º de ESO do IES Virxe do Mar e polas interpretacións teatrais de Mar Romaní e de Adrán Lope, alumnos de 1º de Bacharelato do IES Virxe do Mar, dirixidos polo profesor de Latín e Grego e director do grupo de teatro do IES Virxe do Mar, Carlos Maquieira.

Coincidindo co estreo da película “A teoría do todo” sobre a vida e obra de Hawkins convídase aos usuarios de Climántica a visualizar ás respostas que este prestixioso científico nos deu en Santiago diante da pregunta:

• Cal pode ser o futuro do ser humano no Cosmos diante do reto do cambio climático?

Este vídeo recolle as respostas de Francisco Heras Hernández, coordinador da Área de Educación e Cooperación do CENEAM e responsable en España para o artigo 6 da Convención Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático a entrevista que concedeu a Climántica TV durante a celebración do XI Seminario "Respostas dende a Comunicación e a Educación fronte ao Cambio Climático".

Ao longo da entrevista Francisco Heras clarificou os ámbitos que coordina: a Área de Educación e Cooperación do Centro Nacional de Educación Ambiental (CENEAN) e o Punto focal de España relativo á Educación de á Convención Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático. Tamén destacou a importancia que teñen as respostas educativas fronte ao cambio climático, suliñando a calidade que achega neste ámbito o proxecto Climántica e o interese que pode ter para a súa Área por acoller un campus deste proxecto, por estar incardinado nos seus obxectivos.

Setenta estudantes de Galicia; Alcalá de Henares, Alacante, Canarias, México, Portugal e Polonia participan do luns 14 ao sábado 19 no Campus Internacional Oceántica 2014, organizado polo Campus do Mar da Universidade de Vigo. Os mozos, con idades entre os 10 e os 20 anos, son os gañadores do Congreso Internacional Xuvenil Oceántica 2014, no que concursaron con traballos e proxectos sobre conservación oceánica e do que resultaron gañadores.

Durante o seis días que dura este campamento de verán, os estudantes alternarán actividades de lecer e tempo libre con traballos de campo e investigacións científicas sobre medio mariño.


A primeira das actividades foi a visita a un miradoiro desde o que puideron contemplar a Ría de Vigo e as principais poboacións que a rodean. Alí, o profesor da Universidade de Vigo, Gonzalo Méndez, explicoulles que unha ría é un val ocupado polo mar e un lugar de intercambio de auga doce e salgada, con moitos nutrientes, o que a converte nun dos espazos litorais ou mariños máis produtivos do mundo. ?É por isto que sempre houbo moita actividade na súa contorna ?, afirmou.

Gonzalo Méndez faloulles tamén da forma na que os humanos ocuparon o territorio ao bordo das rías. A litoralidade deu unha vantaxe competitiva a cidades como da Vigo, que pasou de ser unha cidade moi pequena a ser a urbe máis grande de Galicia.


Xa pola noite, nas instalacións do Campus da Universidade de Vigo, o grupo de Oceántica celebrou o Festival das Nacionalidades, un punto de encontro e intercambio cultural no que puideron degustar gastronomía típica de cada un dos países participantes no Campus, como o tamarindo de México, o mollo de Canarias, as filloas galegas ou os doces portugueses. Ademais, cada unha das delegacións presentou un vídeo sobre o seu país e interpretaron cancións e bailes representativos.


Na xornada do martes, os estudantes viaxaron á illa de Cíes onde, guiados por científicos do Campus do Mar, realizaron investigacións sobre o terreo.

Divididos en tres grupos, participaron en outros tantos micro-proxectos: efecto antropoxénico na dinámica sedimentaria dunha praia, efecto antropoxénico da retirada de algas de arribazón e efecto antropoxénico na aparición e colonización de algas invasoras.


O primeiro grupo realizou un perfil transversal da Praia de Rodas, utilizando materiais sinxelos como balices, cintas métricas, tubos de goma para vasos comunicantes e táboas de datos.

Outro dos grupos recolleu mostras de area superficial da praia de Rodas e peneirouna para recoller anfípodos; mentres que o terceiro grupo centrouse na observación das algas presentes no intermareal rochoso da contorna de Rodas e realizou unha mostraxe aleatoria para determinar as especies presentes e a súa abundancia.

Todos estes datos e mostras compararanse cos dunha investigación similar que se realizará na praia de Samil nos próximos días, co obxectivo de que poidan extraer conclusións sobre o impacto antropoxénico nun ambiente pouco alterado, como é a illa de Cíes, e noutro con gran influencia do home, como a praia de Samil.


Pola tarde, antes de regresar a Vigo, todos os participantes de Oceántica subiron até o Alto do Príncipe, desde onde puideron gozar dunha vista privilexiada do Parque Nacional dás Illas Atlánticas.

E para pechar o día, de volta xa ás instalacións da Universidade, recibiron a visita do Grupo de Astronomía da Universidade de Vigo, co que realizaron unha sesión de observación astronómica de planetas, estrelas e constelacións.


O mércores 16 pola mañá os alumnos desprazáronse a Samil para completar a parte de investigación na praia iniciada o día anterior na praia de Rodas das illas Cíes. O obxectivo era comparar un ambiente protexido e pouco alterado pola acción humana, con outro urbano, onde a intervención do home tivo unha forte influencia.

Como xa fixeran anteriormente en Cíes, o mércores visitaron o areal de Samil e realizaron tres investigacións sobre o terreo: a dinámica sedimentaria da praia, a presenza de anfípodos e a presenza de algas colonizadoras.


Xa o xoves 17, analizaron todos os datos e mostras extraídas en ambas as praias nos laboratorios da facultade de Ciencias do Mar da Universidade de Vigo. Dirixidos por científicos, os mozos realizaron gráficos cos perfís transversais das praias de Rodas e Samil e puideron comprobar que nas Cíes, a presenza do complexo dunar ha garantido a rexeneración natural da area tras os fortes temporais deste inverno. Pola contra, en Samil, o paseo marítimo, que ocupa o lugar que orixinalmente ocupaban as dunas, impediu esa rexeneración natural e obrigou a que se tivese que encher a praia de maneira artificial.

Segundo apuntaron os estudantes de Oceántica nas súas conclusións, o achegue artificial de area a unha praia é un proceso moi custoso e pouco sustentable, polo que propuxeron a recuperación do complexo dunar e a substitución do paseo actual por un sistema de pasarelas de madeira que sexa máis respectuoso co medio.

Igualmente, estes mozos investigadores tamén comprobaron que na praia de Rodas hai unha gran cantidade de anfípodos e antrópodos (por exemplo, pulgas de mar), mentres que en Samil practicamente non existen. A presenza ou non destes organismos é un bo medidor do nivel de contaminación, posto que, entre outras cousas, axudan a osixenar a area.

O último aspecto abordado foi a comparación de algas dunha e outra praia. Segundo as mostras extraídas nos traballos de campo,  nas illas Cíes pódense atopar máis tipos de algas, nun maior número e vivas. Pola contra, en Samil, hai menor cantidade e diversidade de algas e moitas están desprendidas das rocas e mortas. Ademais, na praia da cidade de Vigo hai maior presenza de algas colonizadoras, que foron introducidas en Galicia pola acción dos humanos e que prexudican ás variedades autóctonas.

Para paliar estes efectos da intervención do home no litoral, os estudantes de Oceántica propuxeron entre outras cousas controlar a presenza humana nas praias, acoutando determinadas zonas para protexelas, e aumentar a educación ambiental da cidadanía. ?Hai que pensar máis no planeta e menos en nós ?afirmaron-. Se seguimos así, cada vez haberá menos especies?.


Na tarde do día xoves 17 a metade do grupo achegouse até o Club Náutico de Vigo para realizar deportes náuticos. Dirixidos polos monitores do Club, saíron a navegar en varios barcos da escola de vela durante preto dunha hora. A outra metade do grupo entrevistou os cidadáns maiores de Vigo para coñecer como cambiou a ordenación do territorio, o urbanismo e a economía da cidade, en relación á súa vinculación co océano.

Pola noite, no Campus da Universidade de Vigo, gozaron dunha sesión de cinema ao aire libre, coa proxección de Home, de Yann Arthus-Bertrand. Con vistas aéreas de diversos lugares do mundo, este documental mostra a diversidade da vida na Terra e como as actividades humanas convertéronse nunha ameaza para o equilibrio ecolóxico do planeta.


Divulgadores e sensibilizadores sobre a sostibilidade dos océanos

Na mañá do venres 18 os alumnos participaron como divulgadores na praia de Samil, dentro do programa Mergúllate non Océano. O setenta recibiron formación para ser comunicadores. Daquela a metade quedou divulgando e a outra metade visitou o Museo do Mar. A metade do tempo dedicado á divulgación, os que participaron inicialmente na divulgación visitaron o Museo do Mar e os que fixeron primeiro a visita, pasaron a divulgar. En Mergúllate non Océano, a través de oito talleres, dirixidos por monitores expertos en divulgación científica, os mozos puideron extraer información sobre como funcionan as correntes mariñas, que tipo de plantas ou organismos vivos atópanse nas dunas, dos impactos sobre as mesmas, de onde procede o peixe que comemos habitualmente. Unha vez formados, pasaron eles a ser divulgadores. Na tarde os que o día anterior entrevistaron os vigueses, participaron agora nas actividades náuticas, e os que participara o xoves nas actividades náuticas, participaron agora nas entrevistas a cidadáns de Vigo.


Todo este material, tanto o recolleito nas investigacións realizadas, como a información extraída das actividades actividades no campus serviu de inspiración para a realización de 4 vídeos e un musical co obxectivo de sensibilizar á ciudanía sobre os grandes retos globais ambientais do século XXI: sustentabilidade dos océanos e cambio climático. Estes produtos de sensibilización elaboráronos en equipos de traballo e presentáronos no festival de fin de campus.

Despois dunha intensa semana de convivencia no Campus universitario da Universidade de Vigo, o setenta alumnos de todo o mundo que participaron no Campus Internacional Oceántica 2014 despedíronse o pasado sábado 19 de xullo cunha gala final na que presentaron catro vídeos elaborados por eles mesmos e un espectáculo musical, todo iso co obxectivo de concienciar á sociedade sobre a importancia de conservar e coidar os océanos.

A gala retransmitiuse en streaming para que familiares e amigos dos participantes puidesen seguila en directo desde os seus países de orixe.  A través dun chat habilitado para a ocasión polos técnicos do Campus do Mar, os seguidores tamén puideron comentar o espectáculo e enviar mensaxes en directo desde México, Portugal, Arxentina, Canarias, Madrid ou distintas partes de Galicia.

Catro vídeos con moito contido

Na primeira parte da gala presentáronse os traballos audiovisuais elaborados polos alumnos de Oceántica a partir da información e as actividades realizadas durante o Campus. Entre outras cousas, nos seus traballos reflectiron a evolución da illa de Cíes ou da praia de Samil en Vigo, a importancia de conservar as dunas ou os efectos da acción humana sobre as especies que habitan nas costas. Igualmente, envorcaron todo o aprendido nos talleres ?Mérgullate non océano?, unha actividade divulgativa sobre ciencias e tecnoloxías mariñas, organizada polo Campus do Mar, que visitaran o venres na praia de Samil.

Con todos estes datos, os mozos fixeron as súas propias propostas para conservar os océanos e os ecosistemas mariños.


Unha viaxe ao fondo do mar mediante un musical

Despois do visionado dos vídeos, chegou o momento do musical. Conducidos polo guionista e director de escena Antón Coucheiro e polo profesor da Escola de Altos Estudos Musicais da Coruña José Rodríguez, os mozos tomaron o escenario do Auditorio do Campus da Universidade de Vigo.

Úrsula, a protagonista da historia, levou ao público até o fondo do mar no seu submarino amarelo. Alí foi atopándose cos seus distintos habitantes: sardiñas, peces espada, peces martelo, cangrexos? pero tamén cos residuos que o home tira ao mar, como bolsas de plástico ou verteduras.

Tras esta viaxe polo interior do océano, o musical finalizou cunha mensaxe de concienciación para que a sociedade deixe de usar o mar como un vertedoiro e sexa consciente da gran riqueza que existe no océano.